p0055 1

296

mieć (Niemiec), Mikołaj (Nicolaus). Częściej się ta zamiana słyszeć daje w północnych stronach Polski.

32.    0. Przechodzi niekiedy w o, w wyrazach cudzoziemskiego po

chodzenia np. prepinator (propinator), prepinacya (dzierżawa karczmy), pręfenor (profossor), prcwiayja (pro wizy a) i. t. d. Imię zaś Piotr v. Pietr, Piotrowa, Pietrelc, ma gen. i acc. Piotra v. Pietra, dat. Piotrowi, voc. Piętrzę, abl. Piotrem T. Piętrem. Także wiosna v. wierna, królówna v. królewna itd.

33.    0. Skłania sio już to łagodniej już ostrzej ku u w wyrazach:

góra r. gum, ból v. bul, wiód v. w i ud (wiódł), który v. ktury, koń v. ku A itp. Nader rzadko ku y np. mryz v. mróz.

34.    0. Końcówki nazw wsi w Krakowskićm nie wykazują uigdy

zgłoski: owo jak w Wielkopolsce, lecz ów, np. Łobzów, Czemićchów, Mników itd. Natomiast spotyka się końcówkę owa np. (łrotowa, Szczakowa, Nawojowa itp., która gęściej jeszcze ukazuje się po prawćj stronie Wisły ku górom. Naj-powszechniejszem jest tn zakończenie na ice lub ica np. Bronowice, Bolcchowice, Krzeszowice, Morawica, Modlnica, Garlica L t. d.

35.    P. Wymawia się zawsze czysto i dobitnie, prócz w wyrazie: pa-

prać, gdzie w b przechodzi, ob. B.

36.    R. Opuszcza się często, zwłaszcza przed czasownikiem up. oz-

puicić (rozpuścić), osdać (rozdać), omieeti (rozniecić) itd.

37.    R. Przechodzi niekiedy w cudzoziemskich w wyrazach w^r ł, np.

łozmajeron (rozmaryn). Kaz tylko słyszałem: ł-ozmiar, zamiast: rozmiar. Czasom przybiera h, np. hrobak (robak).

38.    S. i Stk przechodzi w ć w wyrazie: wszystko np. zjdd eyiko,

zjadł wszystko. Rzeczowniki: paść, jteii tu używane, mają jak zwy kle, zdrobniałe: poetka (pułapka), patka (jądro owocu).

39.    Sz. Przechodzi w s w podobny sposób, jak o tom była mowa

pod lit. Cz. np. si/roki (szeroki), smata (sznmta), sapa (szopa), jtukać (szukać) i. t. d. Toż^-' samo tyczo się i szcz np. myśliwy (szczęśliwy).

40.    T. Gdy stanowi zakończonio rzeczowników męzkirh (ludzi) prze

chodzi w plural. w cia np. wójt, wójein (wójtowio), brat bracia (w półn. stron. Polski często bratowie), swat twacia (swatowie, swaty). Przeciwnie, zamiast: pięćdziesięciu (np. ludzi), sześćdziesięciu, słyszymy tu : pinlzieeiatu, seidziesiątu.

41.    U. Pochyla sie nierzadko, osobliwie w cudzoziemskich wyrazach

21i7

ua o np. dróiba (drużba), font (funt), opiekon (opiekun), gront (grniii).

42.    U. Czasami wyrzuca się ze środka wyrazu równio jak a 11, np.

chufpn (chałupa), lub tćż chaupa; skarpa (skorupa).

43.    W. Słabo zwykle bywa oddane lub zupeluie ginie przed sz up.

tyć ko (wszystko), srdy (wszędy), sciumasey v. eiurnascy (w Mazowszu: wściórnasey, diabli), cale (wcale). Czasem się wtrąca np. mwdzteć, nawdsial (nadziać, wdziać coś na siebie), nawsuć (nawsunuć), nasuć (nasunąć).

41. Y. W czasownikach częstotliwych zastępuje głoskę y głoska o (osobliwie, gdzie w jeduotłiwych było a) np. wskazować. (wskazywać), pokasować (pokazywać), dokazowuć (dokazywać), korzystomać (korzyść ciągnąć), najmować (najmywać), sować (pisywać) i- Ł p. lubo rwać ma rywać, siać ma si-war, grać raa grywać, a zakończone ua eć, yć mają i tu: widywać, niićwać, bywać.

4o. Y. W przymiotnikach końcówka y przechodzi po n zwykle w i np. górni (górny), dolni (dolny), óbdłuini, obrzcJni i. t. p. (lecz zawsze: sprawny, mowny, trudny, nwlny, waJtny, drobnyiii.).

46.    Y. Niekiedy stanowi wsuwkę np. wytaz ua piec (zamiast«rlaz(ł)

na piec; — wynosić (zam. wnosić) do domu.

47.    Z (podobnie jak i r) ginie często na początku czasowników' np.

piostać (zostać), osławić (zostawić), oburzyć (zobaczyć) i t.. d. 4>). Z, przechodzi czasami w ś np. i nim (z niui), i nią (z nią), snmcu (znown), ilsciało sir (zleciało się), tlaz (zlazł), ćmienie (zmienić), ułożyć (złożyć).

49.    Z. Wtrąca się niekiedy do czasowników np. uzicolić (uwolnióć),

wlało sir T. nzdało sir. (podobało się); gdziei sir₍ poidział (podział).

50.    Ź. Często dzisiaj wyrzucają przy niem r, zachowywane dawniej,

np. ujżryć, njrzćć, wyjsn/ć, wyjrzeć i t. p. lubo słyszeć się niekiedy daje: ćrzoda, irziźdło.

51.    Ź. Równie jak i rz przechodzi niekiedy w z (ob. mazurzenie

przy cz i »z), np. żarna (żarna), zona (żona), przydać v. pzydać, przyjić v. pzyjić (przyde, pude, przyjdę, pójdę).