FizykaII17701

171

cych ujścia do pionowych przewodów w drewnianym klocku dd_r którego część tyiko na rysunku jest przedstawiona. W dziuracli tego klocka utwierdza się nóżka F piszczałki. Pomiędzy dziurami klocka (Id i odpowiedniemi dziurami,skrzyni wiatrowej cc znajduje się zasuwka, opatrzona również dziurami, która służy go tego, aby według upodobania albo puścić prąd powietrza do piszczałki, wyciągnąwszy naprzód jej zasówkę, albcf go od wnij-ścia do niej powstrzymać, zasunąwszy należycie tę zaporę. Do robienia doświadczeń z zamkniętemi piszczałkami, używa się też, tak zwanej piszczałki ze stemplem (Fig. 80). Jest to drewniana rura walcowa, około 12 cali długa, którą się zatyka tłokiem korkowym, osadzonym na drewnianym stemplu, dającym się w niej do góry podciągać albo zsuwać na dół, przez co dźwięczący słup powietrza według upodobania można z łatwością albo przedłużać albo skrócać.

I

Drgania powietrza w piszczałkach są podłużne; w razie więc, gdy piszczałka zamknięta, następuje na górnym jej końcu odbicie tych drgań, przyczem padająca na tę granicę góra fali odbiwszy się powraca jako dół, a następujący po niej dół przemienia się tak samo w górę fali. Zupełnie jak pręt drgający podłużnie, będąc na jednym końcu utwierdzonym a na drugim wolnym, może tu cały słup powietrza na raz wahać się tam i nazad, jeżeli uderzenia wiatru przy wardze tak po sobie następują, zatem czas T drgań jest taki, iż góra fali aż do końca rurki zawsze postąpi, podczas gdy warstwa powietrza przy samej wardze odbywa '/₄ część drgnienia. Wskutek tego powstaje fala stojąca (§ 6), której długość równa jest podwójnej długości rury. A że fala stojąca o połowę jest krótszą od fali postępowej z równoczasowem drganiem, więc długość piszczałki jest równa czwartej części fali postępowej, hg. 80. drgającej jednoczasowo. Oznaczywszy tedy długość rurki głoską /, będzie czas drgania tej fali