page0108

104

nie dałaby tych samych smutnych rezultatów, co poprzednia? bo przecież pojedyócze części całego układu nerwowego nie spełniają tej samej pracy. Wprawdzie znalazł się fizyo-log, co powiedział, że nietylko mózg wyrabia myśli, ale i ośrodki psychiczne obydwóch rdzeniów; ale o ile nam wiadomo, jeszcze „ostatnie wyniki naukowe“ nic nie mówią, czy i w ręce i w nodze niema jakich ośrodków psychicznych; na cóżby się wdęc przydało porównywać mózg z nerwami w rękach lub nogach? Trafnie mówi Gratiolet¹): „Potrzebaby w takim razie, po zważeniu całej zawartości czaszki, oznaczyć jeszcze, jaki byłby stosunek móżdżku, obydwóch półkul, do całej sumy. Ba! wszystkie móżdżki, wszystkie półkule nie są sobie podobne. Należałoby więc jeszcze w każdym organie uwzględnić stosunek jego składników. Nie znam rzeczy bardziej za wikłanej, pytania trud niej szego“.

Z bólem serca przekonali się materyaliści, że ani centymetry, ani gramy w sprawie pomiarów mózgowych nie prowadzą do celu, i dziś niema już fizyologa²) jakotako dbałego o swą reputacyę naukową, któryby chciał, po tylu nieudałych próbach, jeszcze dalsze robić próby w tym kierunku.

Dla poparcia naszego zdania, warto przytoczyć taką powagę, jak Paweł Bert, któremu materyaliści pod względem „ortodoksyi“ z pewnością nie mają nic do zarzucenia.

Powiada on tak³): „Popadłoby się w gruby błąd, sądząc, że waga lub metryczna wstążka mogą być użyte kiedykolwiek do wymiaru inteligencyi. Raczej mnóstwo innych rzeczy przedstawia mózg do rozważania, aniżeli cały swój ciężar. Bo najprzód, aby tylko porównać rzeczy dające się porównać,

*) Patrz: Paul Janet; „Le cerveau et la pensee“ str. 33.

²)    Może się co innego dowiemy z IV. zeszytu: „Fizyologii czło-

wieka“. Ale nie należy sprawy przesądzać.    «

³)    Paul Bert: „Anatomie et physiologie animales^u str. 291.

http://rcin.org.pl