105
Jeżeli na ilość śmierci przypadkowych najwięcej wpływać się zdają warunki fizyczne kraju i zależny od nich tryb życia i rozwój ekonomiczny, to w samobójstwie, gdzie działającą osobą jest jego ofiara, tkwią zapewne przeważnie żywioły moralno-społeczne *)
Że warunki ekonomiczne nie wywierają wpływu stanowczego na ilość samobójstw, wnosić już można stąd, że jak wykazano wyżej, cyfry ich wypadają prawie jednakowo w krajach bardzo różnego stopnia rozwoju ekonomicznego. Najmniej wprawdzie w krajach niższego rozwoju, pośród ludności surowej, do stanu pierwotnego zbliżonej 2), najwyższe zaś cyfry znajdujemy w krajach wysokiej kultury, gęsto zaludnionych, gdzie oświata rozpowszechniona jest między ludem. Po miastach samobójstwa są daleko liczniejsze niż po wsiach, szczególniej też po wielkich miastach. Ze stolic europejskich najwyższą cyfrę samobójstw wykazuje Paryż, gdzie spełnia się przeszło 1t; samobójstw całego kraju (046 na milion mieszkańców), dslej Kopenhaga (477 na milion), Praga czepka 394, Drezno 351, Berlin 262, Wiedeń 195, Tryest 180, Petersburg 130, Londyn 100, Rzym 72. W "Warszawie średnio z lat 1877—83 przypada rocznie 32 samobójstw czyli w powyższym stosunku 84 3), we Lwowie (r. 1873—77) 27, sto-ersberger „O samobójstwie słów kilka“ w Bibliotece umiejętności prawnych t. lv Miscelanea. Warszawa r. 1881. Obok pobieżnej notatki hi. storycznćj, przegląd obowiązujących przepisów o samobójstwie. Nareszcie zwracamy uwagę na art. „Samobojstwok‘ w Gazecie Sądowćj Nr. 30, 31 i powołane w nim źródła.
1) Oesterlen. „Medizinische Statistick“ a. 738, powiada: „Motywu samobójstwa główne mają źródło w istocie moralnej, stanie duszyu.
2) Godne jednak uwagi, źo w kraju tak surowym jak Serbia, średnio wypada samobójstw 44 w stosunku miliona (r. 1864—66) wcale nie mniej niż w wielu krajach wyższej kultury. W Węgrzech wypada w tymże stosunku (1859—01) 31, w Grecyi tylko 15, tyleż prawie w Portugalii. Na różnicę atoli, albo przynajmniej powiększenie różnicy pomiędzy niektóremi krajami a względnie wsią i miastem, wpływa zapewne mniej ścisła kontrola samobójstw, do czego oprócz mniej czujnej policyi przyczyniają się skrupuły religijne, obawa rodziny samobójcy, żeby mu nie odmówiono testamentu i t. p. gdzie, jak np. w Rosyi, Hiszpanii, Portugalii, prawo poczytuje samobójstwo za występek kryminalny.
3) Sądzić jednak można, że liczba samobójstw w Warszawie, jak w ogóle w tutejszem Królestwie, podana jest zaniską. Por. str. 99 w przy-pisku.