page0121

117

„Oto, powiada on, człowiek, co się gruntownie spił i majaczy; jakżeż wytłómaczyć lub pojąć, że dusza, istota duchowa, w mózgu mieszkająca, dostaje pomieszania i widzi różne obrazy fantastyczne, jednem słowem, że traci swą istotę (!) swą wiedzę, swój rozum, dlatego tylko, że pewne resztki napoju pozostają w jelitach? Jestto absolutnie niezrozumiałem, to szczyt głupoty... Pięćdziesiąt gramów roztworu magnezyi łub innego środka (sit venia verbo) purgatywnego wpuszczono do wnętrza i oto istota duchowa, w mózgu mieszkająca, odnajduje swe dokładne pojęcie, swe myśli rozumne, jednem słowem swą istotę' Nowe zjawisko, niemniej dziwne jak pierwsze, a również niepojęte i niedorzecznej

„Inny przykład: jajko tasiemca rozwija się we wnętrznościach chorego, badanego przez Dra Ferrus’a, i oto dusza chorego dostaje pomieszania umysłu! Wywar korzenia drzewa granatowego wypędza tasiemca z wnętrzności, i patrzcie! dusza odzyskuje zdolność sądzenia, rozum, swe właściwości moralne. Jednem słowem, jest to niewytłómaczalne i nie do pojęcia, żeby dusza, istota duchowa, mieszkająca w mózgu, miała dostać gwałtownego pomieszania wskutek przypływu krwi, a następnie, żeby ta sama istota duchowa i bez części miała być uwolniona ze swego silnego pomieszania przez środki purgatywue, przez opium, chinę i żelazo wprowadzone do żołądka i do kiszek, a w końcu przez kąpiel w letniej wodzie, w której całe ciało jest zanurzone z wyjątkiem głowy Gdzieindziej jeszcze woła z patosem: „Ładna mi to dusza, którą filiżanka kawy może podniecić, którą dłuższa pijatyka może doprowadzić do hallucynacyi, którą trochę alkoholu wtrąca w delirium i o głupotę przyprawia! ładna mi to dusza, która potrzebuje środków czyszczących, upustu krwi lub tuszu, aby przyjść do samo wiedzy! Czy wy to rozumiecie?" ').

*) Prositny porównać słowa Ferriera ze słowami Lukrecjusza. L. III. v. 460. Hue accedit, uti videamus, corpus ut ipsum

Suscipere iinmaneis morbos, durumąue dolorem;

http://rcin.org.pl