page0607

599

Rynoplastyka

starano się o podanie sposobów wynagradzania tej części ciała utraconej; sposoby te są dwojakie: mechaniczne i chirurgiczne; pierwsze muszą ustąpić pier-wszeńs twa ostatnim, jako dającym skutki nieprzemijające lecz trwałe. Sztuka ta wykonywaną była w Indyjach od czasów niepamiętnych; Indyjanom więc rynoplastyka zawdzięcza swój początek. Braminowie, którzy wykonywali tę sztukę, zostawili opis postępowania, którego się jeszcze teraz trzymają. W Europie rynoplastykę wykonywał lekarz sycylijski, nazwiskiem Branca od r. 1442, a syn jego wtajemniczył w tę sztukę rodzinę Bajani, której ostatni potomek umarł r. 1571. Wkrótce potem niejaki Tagliacozzi przeniósł ją z południowych Włoch do Bolonii i opis jej podał w dziele p. t: De mr tor urn chirurgia (Wenecyja, r. 1597). Zdaje się źe po śmierci Tagliacozzi’ego, zaszłej w r. 1599, rynoplastyka poszła w zapomnienie. Jako ostatniego, który wykonywał rynoplastykę, wymieniają MolinettPego, który żył w Wenecyi w początku wieku XVII. W kilka lat potem zaczęto uważać przyprawianie {nosów za rzecz niepodobną do wykonania i mniemanie to utrzymywało się aż do r. 1816, w którym Graefe pomyślnie ją wznowił. Obecnie przy operacyjach rynoplastycznych postępują trojakim sposobem. Te trzy rodzaje postępowania nazwał Graefedndyjshim, włoskim i niemieckim. Wszystkie te sposoby ma^ą to wspólnego, że wykonywający operacyją kawałek skóry odpowiedniej wielkości, wyciętej z jakowego miejsca ciała a dla zapewnienia odżywiania pozostawionej w jednym punkcie w związku ze skórą sąsiednią, brzegami za pomocą szwów łączy ze świeżo naciętemi (brocząeemi) brzegami pozostających części nosa; następujące potem zapalenie w częściach zranionych pociąga zrastanie się ich z sobą. Skoro zrośnięcie się nastąpiło, skóra do odtworzenia nosa użyta zupełnie oddziela się od miejsca, z którego była wzięta i powoli przez użycie środków chemicznych i mechanicznych nadaje się jej postać nosa. Według sposobu indyjskiego wycina się kawałek skóry z czoła w ten sposób, źe on tylko za pomocą wąskiego pas utrzymuje się w związku pomiędzy oczami ze skórą otaczającą. -Przy postępowaniu włoskiem, zwanem także Tagliacozzi’ego, wycina się skóra mająca nos tworzyć z ramienia, lecz pozostawia się w^ miejscu ten kawałek aż do zupełnego zabliźnienia, po czem brzegi jego nacinają się i przyszywają do miejsc odpowiednich nosa, przy czem ramię dopóty w stosow^nem położeniu przy głowie poddającego się operacyi utrzymuje dopóki nie będzie pewności źe brzegi wyciętej skóry połączyły się z pozostałemi częściami nosa; w tenczas dopiero skóra od ramienia ostatecznie się oddziela. W sposobie niemieckim używa się także skóry z ramienia, lecz zaraz po wycięciu przystosowuje się do nosa, dalsze zaś postępowanie jak przy sposobie poprzedzającym. Każdy z tych sposodów przedstawia pewne korzyści i niedogodności. Sposobem indyjskim osiega się skutek najprędzej, lecz blizna pozostająca na czole kazi oblicze, co dopiero za pomocą kilku opcracyj dodatkowych daje się w części usnfiąć. Po Graefe'm najwięcej odznaczyli się w rynoplastyce: Rust, Biin-ger, Liston, Del pech, Łisfranc, Dzondi, Beck, Benedict, Chelius, Hoefft, Gałę-zowski, Aminon, Zeis i inni, którzy albo największą liczbę operacyj tego rodzaju pomyślnie dokonali, albo też w pojedynczych punktach tej sztuki wprowadzili udoskonalenia, albo nakoniec zastosowali ją do odtwarzania i innych części ciała utraconych. Tym sposobem powstała szczególna gałąź chirurgii, zw^rana ehirurgiją plastyczną, a także autoplastyką a której częścią jest Chilo-plastyka, sztuka odtwarzania warg. Ważniejsze dzieła tej sztuki dotyczące: Grafe, Rhinoplastik (Berlin, r. 1848); Carpue, An account of two successful nperations for restoring a lost nose (Londyn, r. 1816); Dietfenbach, Chirur-