page0651

643

Rzewuski — Rzeźbiarstwo

do wszystkich unickich stolic, biskupów świecono. Kopiński nie mając dye-cezyi na Rusi Czerwonej, przeniósł się na północ i ażeby zrównoważyć wpływ Rzewuskiego, ogłosił się już nie biskupem, ale jakoby arcybiskupem smoleńskim i czerniechowskim. Było więc razem w Smoleńsku, jak w innych dye-cezyjach ruskich, dwóch arcybiskupów. Przeczekał Rzewuski Kopińskiego, który lat kilka ledwie w Smoleńskiem przesiedziawszy na wyższą przeszedł stolicę, bo na metropoliję kijowską nieunii, po Jobie Boreckim (ob.). Następcą Kopińskiego w Smoleńsku był jakiś Abraham, postać nieznana i obojętna zupełnie dziejom. Czuwając na tych pograniczach Rzeczypospolitej, Rzewuski pracował przez lat 15. Brał udział we wszystkich sprawach swojego obrządku, jeździł na sławny w roku 1629 synod do Lwowa, na którym nieunici godzili się z unitami (26 Października, Zubrzycki). Umarł wreszcie w Smoleńsku już za panowania Władysława IV, wśród najpiękniejszych nadziei. Król młody utrzymał przy Rzeczypospolitej Smolensk, który oblegał Szehin. Granice Rzeczypospolitej szeroko się rozprzestrzeniły po za Smoleńskiem na Wschód. Kon-stytucyja z r. 1633 stanowczo podnosiła biskupstwo smoleńskie łacińskie i pomieściła je w senacie, nareszcie i pierwszy biskup Piotr Parczew-ski objął stolicę i krzesło. Umierając Rzewuski, pozostawił na swojem miejscu Jędrzeja Złotego Kwaśnińskiego arcybiskupem (ob. Zloty'). Bembus w kazaniu Wzywanie do jedności, które miał podczas synodu r. 1629 we Lwowie, zowie arcybiskupa nie Rzewuskim, ale Kreuzą-Rzy w uskun. Rzadko kto wymienia to jego drugie nazwisko, pospolicie i wszyscy Rzewuskiego zw^rą Kreuzą, jakimś przydomkiem, którego znaczenie dzisiaj dla nas niezrozumiałe. Dzieło jego Obrona monastyru ś. Trójcy, wyszło pierwszy raz wydane z rękopisu w Wilnie 1702 r., w 4-ce.    Jul. B.

Rzeź Ś. Bartłomieja, ob. Noc ś. Bartłomieja.

Rzeź Galicyjska, tak zwane poruszenie ludu, w roku 1846 głównie w dzisiejszej Galicyi, a dawnej ziemi Krakowskiej, przeciwko szlachcie polskiej. Mordy i okrucieństwa pijanych tłuszcz, przypomniały rzeź krwawą hu-mańską (ob.). Zajmujący a przerażający opis mamy w^r dziele A. Tessarczyka pod napisem: Rzez Galicyjska 1846 roku czyli szczegółowy opis dokonanych morderstw^, rozbojów i łupieztw jakie tym okropnym scenom towarzyszyły ( raków, 1848 roku). Do tegoż czasu należy dzieło T. M. Władysława Czaplickiego pod napisem Powieść o Horozanie. (Lwów, nakład Wilda, 1862 r. w 8-ce).    K. Wł. W.

Rzeź Humańska, pamiętne powstanie ludu ukraińskiego i Kozaków w roku 1768 pod przewództwem Gonty i Żeleźniaka (ob.), w którem mnóstwo zginęło szlachty polskiej i potraciło majątki. Rzeź ta wzięła sw^rą nazwę od miasta Humania, (ob.) w którym pierwsze, najkrwawsze sceny tego dramatu odegrane zostały. Szczegółowy opis tych wypadków, mamy ogłoszony drukiem pod napisem: Opis autentyczny rzezi humańskiej, przez córkę gubernatora Humania z Mładanowiczów zamężną (Weronikę) Krepsową, z manuskryptów T. hrabiego Działyńskiego. (Poznań, 1860 r. w 16-ce). Lud ukraiński ten wybuch nazywa Koliszczyzną. Seweryn Goszczyński, wziął tfeść z tego okresu zdarzeń do swego poematu: Zamek Kaniowski. K. Wł. W. Rzezaniec, ob. Eunuch.

Rzeźbiarstwo, wyraz ten oznacza sztukę zajmującą się wyobrażeniem w rozmiarach przestrzeni czyli w objętości ciała przedmiotów, których pierwowzory znajdują się w przyrodzie, lub naśladowanych według utworów natury.

41#