page0674

666

Rzym

przez trzęsienie ziemi, nowy kościół, poświęcony ś. Janowi Chrzcicielowi (dla tego zwany San-Giovanni in Laterane): z murów jego zbudowany r. 1570, dzisiejszy główniejszy kościół. W nim znajduje się prześliczna kaplica Cor-sini i spoczywają reiikwije, główny ołtarz, z tabernaculum Urbana V, wyobrażeniem Jezusa Chrystusa i dwiema wyrzezanemi figurami śś. Piotra i Pawła, zachowały się ze starego kościoła, którego odłamki leżą na dziedzińcu klasztornym. Blizko kościoła znajduje się ośmiokątna chrzcielnica, założona, według podania, przez Konstantyna, ale nowo odbudowana i ozdobiona przez papieża Leona III; w niej dotychczas chrzczą nowonawróconych Żydów. Przed kościołem wznosi się najwyższy obelisk. Do XIV wieku kościół Lateraneński był kościołem pogrzebowym papieżów; każdy .papież wybierał w nim miejsce dla swojego grobu. Z liczby innych kościołów, odznaczających się artystycz-nem upiękrżeniem godne są wzmianki: Santa Maria del popolo, na placu tegoż imienia, ozdobiony freskami Pinturiccio; kaplica Chigi, z mozaikami podług rysunku Rafaela; Santa Trinita de Monii, ze znakomitem Zdjęciem z krzyża, Daniela di Volierra; blizko placu Navoni: Santo Agostino, z prorokiem Izajaszem, Rafaela i z biblijoteką; San Luigi de Francesi’, z freskami Dominichino z legendy świętej Cecylii; Santo Antonio, gdzie dnia 17 Stycznia przyprowadzane zwierzęta kropią wodą święconą; Santo Andrea delta Yalle, z czterma Ewangelistami, Domenichino; Santa Maria ad martyres albo della rofonda, z grobami Rafaela i Annibala Carracci i z pomnikiem Consalvi, Thorvaldsena; Santa Maria sopra Minerva, z ostremi tukami czyli arkadami, z wizerunkiem Jezusa Chrystusa, przez Michała Anioła, na starożytnym ołtarzu, z pomnikiem grobowym Angelico da Fiesole, który wymalował obraz ołtarzowy Zwiastowanie N. Panny i grobem Leona X, w zakrystyi, która była pomieszkaniem świętej Katarzyny Senneńskicj, zamienionem później w kaplicę; do niej należy także znakomita bibliotheea Casanatensis. Na górze Kapitolińskiej: bazylika bania Maria dAra-celi, do której prowadzą wschody o 124 stopniach, z freskami Pinturicchio, tu grób ś. Heleny i cudowny obraz N. Panny, malowany według podania, przez ewangelistę ś. Łukasza; niedaleko i na górze Palatyńskiej, kościoły: San Cosma e Da miano, Santa Francesca Romana, San Teodoro, podobno starożytna świątynia Romulusa i Remusa, z mozaikami dawnych kościołów VI, VIII i IX wieków; na zachodnim stoku góry Palatyńskiej kościół San Giorgio in Yeldbro, z freskami Giolto; kościół Leona II, zbudowany r 652, a portyk w IX wieku przez Grzegorza IV, Santa Maria in Cosmedin, w miejscu starożytnej świątyni Fortuny, zbudowany przez Adryjana I w VIII wieku, zamieniony na kościół grecki i dla tego nazywa się Schola graeca, w języku pospólstwa Bocca delta verita, z powodu wstawionej w portyku maski, która jakoby służyła do wykrywania krzywoprzysieztwa; odnowiony w XVIII wieku, w nim się mieści najdawn^;ejszy kościół podziemny; na Awentynie bazylika Santa Sabina, wzniesiona w V, a odnowiona w XVIII wieku; na południo-wschód Santa Saba, z czternastu starożytnemi kolumnami i Santa Balbina. Na południe góry Coelius znajdują się: San Nereo ed Achilleo, zbudowany w VIII wieku przez Leona III; San Sebastiano; na Coelius San Gregorio, wzniesiony przez Grzegorza Wielkiego w VII wieku, w miejscu gdzie był jego pałac, zamieniony przezeń na klasztor, w XVIII wieku całkiem przerobiony; San Giomnni e Paolo, z najpiękniejszemi palmami w ogrodzie klasztornym; San Stef ano rotondo, jeden z najdawniejszych i najwspanialszych kościołów Rzymu V wieku, teraz prawie opuszczony i na wpół rozwalony; Santo ąuattro Coronpti (świętych czterech Koronatów), zbudowany w' VII wieku, odnowiony