page0813

805

Sól kuchenna — Solec

gotnem powietrzu, mocno wilgotnieje i w części nawet się rozpływa. Z wody morskiej otrzymują także sól kuchenną szczególniej w cieplejszych klimatach a to przez dobrowolne odparowanie w stosownych zbiornikach i kanałach gdzie woda rozciągnięta jest na bardzo wielką powierzchnie, a przeciwnie znowu w zimnych klimatach, zagęszcza się woda morska lub solanka przez wymro-źenie wody czystej, poczem dalsze zgęszczeme odbywa się przez parowanie ciepłem sztucznem. Użytki soli kuchennej oprócz znanego wszystkim dodatku do potraw i przyrządzenia niektórych pokarmów (ob. Solenie) są rozliczne, używa się soli dla bydła i owiec oraz w rolnictwie jako pewnego rodzaju środek nawozowy, dalej do otrzymania kwasu solnego (ob. Chlorkowe kwasy), sody (ob.), soli glauberskiej, chloru, do roboty polewy i szkła, w mydlarstwie, białoskórnictwie, garbarstwie i t. p.    T. C.

Sola-Wexel, ob. Wexel.

Solanka. Nazwiskiem solanek oznaczają wody mineralne, mające w rozpuszczeniu głównie sól kuchenną (ob. Sod), i do jej otrzymania służące. Jeżeli woda taka zawiera dużo soli, może być odrazu parowaną w stosownych panwiach, rzadko to jednak miewa miejsce i w takim razie solanka poddaje się stężeniu, przez przepuszczenie jej jedno lub wielokrotne, przez tak zwane tę-inie (ob.). Liczba źródeł tego rodzaju jest bardzo znaczna, w naszym kraju znajdują się one w Ciechocinku, gdzie otrzymuje się znaczna ilość soli z solanki, niezbyt bogatej, bo tylko trzy procentowej, a zakład ten należy do banku polskiego.    T. C.

Solarny olej, ob. Empireumatyczne oleje.

Solcy, posad (miasteczko) w guhernii Pskowskiej, powiecie Porchowskim, odległy o 24⁵/₇ mil od miasta gubernijalnego Pskowa. Liczba mieszkańców jego wynosi 4,716 głów płci obojga (w r. 1863). Prowadzi obszerny handel lnem.    J. Sa...

SolCZa, rzeczka w dawnem województwie Wileńskiem, początek bierze w powiecie Oszmiańskim z pod wsi Sołeczników i blizko Olkienik wpada do Mereczanki.

Soldo, moneta zdawkowa w państwach Włoch północnych i środkowych; 20 soldo liczono na lirę. Wartość jej w rozmaitych czasach i w różnych państwach była bardzo różna. W krajach, w których liczono na denary i takowe wybijano, rachowano na 1 soldo 12 denarów, co na soldo wenecyjańskiem liczba 12 wskazuje. Wybijano” też sztuki po 2 (duo soldi) i pół solda (mezzo soldo) wartujące. Podział różnych włoskich liwrów na 20 soldo po 12 denarów, jeszcze dotąd utrzymuje się w niektórych prowincyjach, a mianowicie w Toskanii i Medyjolańskiem, chociaż prawnie lira, czyli frank, dzieli się na 100 centesimi. Miejsce dawnych soldo zastępują obecnie w rachubie monety, zawierające po 5 centesimi; tak w królestwie Lombardzko-weneckiem soldo austriaco równa się 1 krajcarowi monety konwencyjnej.

Solec (Szulec), po niemiecku Schu/i/z, miasteczko w województwie Inowrocławskimi), obecnie w wielkiem księztwie Poznańskiem, powiecie Bydgos-skim, na lewym brzegu Wisły, przy trakcie z Bydgoszczy do Torunia położone. Jako wieś należała pierwotnie do dóbr stołowych biskupów poznańskich, obecnie jest rządowem. Niegdyś miały tu być warzelnie ałunu. Ludności w r. 1843 liczyło w ogóle 595 głów i przeszło domtw 60. Ma kościół katolicki parafljalny. Cztery jarmarki doroczne. Stacyja pocztowa. Odległość od Bydgoszczy mil 2³/₄, od Poznania 16³/₄.

Solec, wieś w gubernii radomskiej, należąca do dóbr Zborowskich, w po-