page0885

877

Sam; — Samogwałt

sąsiadem, do czego dała powód jakaś krzj^rwda, wyrządzona Frankom przez Samosa. Dagobert wysłał poselstwo z żądaniem wynagrodzenia. Samo nie przyjął posłów; w końcu zgodził się pod warunkiem wynagrodzenia Słowian za krzywdy wyrządzone przez Frankgw. Nieprzyjaciel wkroczył do teraźniejszych Czech, gdzie Samo czekał go pod Tuhosztiem, teraźniejszemi Damażli-cami, w obronnym obozie. Frankowie zostali odparci za góry. W tym czasie książę Serbów międz\^r Labą i Salą, imieniem Derwan, uznał zwierzchnictwo Samo’na; książę Turyngii wkrótce potem zawarł z nim przymierze przeciwko braciom swym, a tym sposobem i przeciwko ojcu. Samo, zabezpieczywszy się od zachodu, zamierzył zjednoczyć i zachodnich Słowian nad Odrą i górną Wisłą, z których wtedy część przesiedliła się do dzisiejszych Węgier i dalej aż nad Sawę i po morze Adryjatyckie, zkąd wyrugowawszy Awarów, dała początek późniejszym królestwom serbskiemu i chorwatskiemu. Późniejsze uzieje nie są wiadome. Samo panował lat 35 czyli do r. 662. Z dwunastoma żonami miał 22 synów i 15 córek. Po jego śmierci państwo rozpadło się na liczne księztwa i żupy; właściwe tylko Czechy dostały się pod rządy jednego jego potomka Kroka czy Kraka.    Ad. N.

Samobitnia, ob. Dzwon, Bartnictwo.

Samobójstwo Dawne prawa rzeczypospolitej Polakiej, nie przepisują żadnych kar, na usiłujących popełnić samobójstwo, gdyż nieznano w naszym kraju tego rodzaju występków. Rzadkie wypadki jakie się zdarzały, opisują jako osobliwość kronikarze nasi. Kodex kar głównych i poprawczych z 1847 roku w art. 944, 948 przepisuje kary na samobójstwo, że testamentaich żadnej wagi mieć nie mogą i pozbawieni są chrześcijańskiego pogrzebu; usiłujący zaś popełnić samobójstwo, ulegnie pokucie kościelnej, podług zarządzenia swej duchownej władzy. Przepisy te nie stosują się do przypadków, w którychby kto, powodowany uczuciami szlachetnego poświęcenia, naraził się na śmierć, dla zachowania tajemnicy stanu lub w innych podobnych zdarzeniach, niemniej, w którychby niewiasta odebrała lub usiłowała odebrać sobie życie dla ocalenia czci i wstydu przed grożącym jej gwałtem, źadnemi innemi środkami odwrócić się nie dającym (art. 946j.    K. WL JJ\

Samociążki, wózek o dwóch kółkach przez ludzi ciągniony, na k óryrn z lasu zbiórkę drzewa wywożą.

Samodział, sukno lub płótno własnej domowej roboty.

Samogłoska, brzmienie formowane za pomocą głosu utworzonego przez gardło, samą tylko jamą ustną mniej lub więcej w różnych kierunkach rozszerzoną albo ściśnioną. Samogłoską brzmienie takie nazywa się dla tego, że się może wymówić bez pomocy innego brzmienia. Takiemi samogłoskami są: o, e, i, 0, u, y. Według iloczasu samogłoski są albo krótkie, albo długie. Dwie razem stanowią dyftong albo dwugłoskę, która w^redług niektórych grammatyków w naszym języku nie istnieje, jakkolwiek trudno sobie inaczej wytłómaczyć brzmienia: aj, ej, oj, uj.    F. H. L.

Samogwałt, Onanizm. Nazwa onanizm pochodzi od imienia jednego z synów Judy, Onana, który poślubiwszy Tamarę, żonę starszego brata swego, Hera, postanowił według genezy nie mieć z nią dzied z przyczyny, iżby nosiły imię brata jego. Dla tego też, według Pisma, Pan zesłał wkrótce śmierć na niego, gdyż popełniał czyn karogodny. Samogwałtem albo onanizmem nazywają oddawanie nasienia w skutek osobistego pobudzania sią. Dzieci obu płci naprowadzone złemi przykładami lub sposobem przypadkowym, często oddają się tej zgubnej zabawie, szukając w niej rozkoszy, która je upadła, osłabia