page0889

881

Samo Sierra — Samozgorzenie

francuzka miała do niej otwartą drogę, jakoż wkrótce Madryt otworzył swe bramy Napoleonowi I. Thiers wHistoryi cesarstwa i konsulatu przypisał wzięcie tego wąwozu wyłącznie francuzom, chociaż tak bohaterskiego ataku był tylko jedynym widzem hrab. Segur. Pułkownik Niegolewski, współuczestnik zwycięztwa pod Samo-Sierra, energicznie wystąpił przeciw temu fałszowi i zmusił Thiersa do odwołania kłamstwa, niegodnego takiego historyka. (Obszerny i szczegółowy opis tej walki i zdobycia Samosierra podałem w dziele: Cmentarz powązkowski pod Warszawą, 1855, str. 122—257). K. Wl. W.

SamOsirzeliCKi (Tomasz), szlachcic polski, wydał opis wojny gdańskiej za Stefana Batorego, w dziełku p. t. Oratio ad Gedanenses qua ostenditur Gedanen. sine justa causa bellum nefarium adcersus principem, suum regem Poloniae mocisse et gerere, (Poznań, 1577, w 4-ce). Jest tu wiele wierszy, miedzy innemi, Jana Dantyszka z r. 1530.    F. M. S.

SaiROtka (Sminthus Keys. et BI.). Rodzaj ssących szczurowatych, obejmujący jedyny gatunek M. betulinus (Mus rngus), odłączony od myszy z powodu małej różnicy uzębienia, to jest o jeden ząb więcej z każdej strony górnej szczeki. Zwierzątko to odznaczające się czarną sinugą wzdłuż grzbietu ograniczoną dwoma innemi od tła szaro myszatego lub rudawego ja-śniejszemi, mieszka w Rossyi północnej i południowej, a mianowicie w lasach brzozowych, u nas dotąd niepostrzeżone.    Wl. T

Samotrake (SamothHtcia/, wyspa morza egejskiego w pobliżu wybrzeża Tracyi, wprost ujścia rzeki Hebrus położona, liczy 2,000 mieszkańców na 1 */j mili kwadratowej rozległości. Obecnie zwana Samothraki lub Semadrek znajduje się pod panowaniem tureckiem. W najdawniejszej starożytności była zaludnioną przez osady Fenicyjan i znana była przez zupełnie odrębne mistyczne obrzędy sekty Kabirów. Według podania, w obrządki te czyli mysteryje byli już wtajemniczonymi Orfeusz, Herkules i Jazon, wylądowawszy na tej wyspie podczas wyprawy argonauckiej. Wyspa ta była miejscem uświęco-nem nietykalnego schronienia; z tego powodu pokonany król Perseusz szukał w świątyni bogów' przytułku. Uwzględniając wyjątkowe uroczystości i¹ powszechnie uznaną religijną wzietość tej wyspy, Rzymianie zagarnąwszy ją pod swe panowanie pozostawili jej niejakie swobody i przywileje. Mysteryje sa-motrackie przez długi czas się utrzymywały i rozkrzewiły się późniei w Gallii i na wyspach brytańskich. Porównaj Sehelling’a, Ueber die Gottheiten von Samothrake (Sztuttgart i Tubingen, 1815).

Samo władztwo czyli absolutyzm, władza nieograniczona żadnemi insty-tucyjami państwowemi. Obrońcy takiego systematu władzy nazywają się absoluty stami.    F. H. L.

Samozgorzenie, samopałewe (Combustio spontanea), tak nazywają mające niekiedy wywiązywać się płomienie i tak wielkie gorąco w ciele ludzkiem, iż takowe zamienia się na popiół. Według upowszechnionego mniemania zjawisko to zdarza się szczególniej u pijaków, w skutek nadmiernego używania napojów spirytusowych. Zdaje się rzeczą niezawodną, że przyczyny tego przekonania szukać w tern należy, że osoby w stanie opilstwa, zbliżywszy się do ognia, zapalają odzież na sobie, a rie będąc w możności zapobieżenia szerzeniu się ognia, wśród płomieni życie kończą i ciała ich bywają znajdowane w stanie większego lub mniejszego przepalenia. Lecz nauka nie dopuszcza możności wywiązywania się płomieni z cmLa człowieka żyjącego, zwłaszcza od czasu, w Którym Liebig, w słynnym processie hrabiny Gorlitz, okazał niepodobieństwo łączenia się z tlenem atmosfery pierwiastków składających organizm

RHCYKLOPEDYJA TOM XXII    Rt;