page0908

900

Spółka — Spontini

zaciia takich pytań, weźmy zagadnienie: Liczbę 570 podzielić na części proporcjonalne kazbom 2, 3, 5. Oznaczywszy części szukane przez X, y i z, będzie xĄ-y + z=570, tudzież 2:a?=3:y = 5: z, zkąd 3 -J-3-f- S: x-\-y-\-Z> =2:a?, 2+3+&:X+y+z = 3 : y i 2 -f- 3 -f- 5 : X Ą-y + z=5 : »; czyli )0:570=2: X, 10; 570=3 : y, 10:570=5: z, ztych zaś proporcyj otrzymujemy: #=114, y=171    z=285, czyli części szukane liczby 570 są: 114, 171

ii 285. Po więcej syczegółowe objaśnienie dotyczące tego przedmiotu odsyłamy do dzieł Arytmetyki.

Spondeusz, stopa wierszowa, złożona z dwóch zgłosek długich (--),

używana pierwotnie przy spondach czyli libacyjach Greków, do których lubiono melodyję powolną i poważną, później zaś w hexametrze (ob.), ™a przemiany z daktylem (ob.).    F. H. L.

Sponneck (Wilhelm Karol, hrabia), mąż.stanu i ekonomista duński, urodził skę w Rynkeping r. 1815 z rodziny pochodzącej ze Szląska. Ukończywszy nauki uniwersyteckie w Sporo w Zelandyi, udał się do Paryża gdzie poświęcał się nauce ekonomii politycznej. Za powrotem do kraju zasiadał w zarządzie celnym i w izbie handlowej. Wtedy napisał dzieło p t.: 0 Komorach celnych %ó Danii (Kopenhaga, r. 1840, tom. 2). Jako członek komissyi statystycznej hr. Sponneck wypracował 8 tomów Tablic statystycznych. W r. 1848 został ministrem skarbu i na tern stanowisku ważne krajowi oddał usługi, lubo większość narodu upatrywała w jego postępowaniu dążności reakcyjne. W roku 1856 za ministerstwa Oersted’a, obwiniony wraz z innymi spółministrami

0    assygnowanie summ bez poprzedniego upoważnienia izb, hr. Sponneck zmuszony był usunąć się z gabinetu. W roku 1863 udał się z królem Jerzym I do Grecyi, lecz nie zjednawszy sobie życzliwości, musiał kraj ten 1866 r. opuścić.

SpOUtini (Kasper), znakomity kompozytor oper, ur. r. 1778 w Jesi w państwie Kościelnem. Wyuczywszy się pierwszych zasad muzyki teoretycznej u Mart»ni’ego w Bolonii i w Beroni’ego w Rzymie, wszedł w r. 1790 do kon-serwatoryjum della-Pieta w Neapolu, pod kierunkiem professorów Sala i Tra-ełta zostającego. W r. 1795 napisał operę buffę / puntigli delle donnę, która bardzo się podobała. Zachęcony tem, przedstawił w następnych latach cały szereg oper poważnej i komicznej treści, w stylu włoskim napisanych. Po-czem udał się do Paryża, który zdolności jego już był poznał z opery la Finta filozofa (r. 1804). Tu napisał operetkę La petite maison (r. 1805), która upadła z powodu textu, oraz małą operę Julie ou le pot de fleurs i większą Milton które znakomite miały powodzenie. Atoli wszystkie przewyższyła poważna opera la Vestale (Westalka), która europejską (oprócz Włoch) zjednała mu sławę; w niej nowego chwycił się stylu, biorąc za wzór Gluka, co do prostoty śpiewu, deklamatorskiej wyrazistości, bogactwa instrumentacyi. Doręczywszy w r. 1807 partycyję tej opery cesarzowej Józefinie, otrzymał 10-cioletnią nagrodę 100,000 liwrów, którą opinija publiczna właściwie Bardom Lesueura przyznała. Sędziowie sławili ogień i przepych świetnej jego kompozycyi, która obiegła całą Europę. Następna jego opera Ferdinand Cortez (r. 1809) mniej daleko się podobała, lubo ją autor później po trzykroć przerabiał. Słabsze jeszcze wrażenie zrobiła w Paryżu opera jego Olympia (r. 1819) i to go skłoniło do opuszczenia tego miasta i podróży do Berlina gdzie powołany został na dyrektora opery. Tu napisał opery Nurmahal (r. 1822) Alcidor (r. 1825)

1    Agnes von Hohenstaufen (r. 1837),' ale żadna z nich nie dosięgła znakomitości Westalki; i w ogóle mechanicznemi tylko i sztucznemi effektami podtrzymane być mogły na scenie. Spontini jako dzielny i sprężysty dyrektor orkiestry