0094

92 PODRÓŻE

EP-

VJ^T '

ftfT i 0^ ■

i* jx    ^\T fj> **i

J^Uk^y . evie^>V*VH*    JjL

t .ui->Wi f-L« ,    hłs/*/’—_ -

Szukał Herbert wyjaśnienia tajemniczego tekstu i jego związku z zapisem nutowym. Słowa i nuty namalowane na obrazie Torrentiusa zawierają „zamierzony, świadomy, podwójny błąd". Jakie

*

•V**s "•^{uU <_}

1^,^,, UitK. U-v^»^fO

jest jego tajemne znaczenie? Czy obraz ten „domaga się istotnie zawiłych wyjaśnień, które wykraczają poza ramy jego samoistnego świata"?

(r~ uv-    ■ p'S!    '^U’    _t

^    ,.u., yL,~    *+- ‘^y'“"

^    •*->* ^ W

^'~^P ^ (^«)

i , , L, 1^,,-    W»J

£**~~Vy-> - ^n-S-ł ■    W

. -Uv- }y*4—‘rk*.

c, Wrf-st* U (~    *-*>•! ^-** '*•»*' u

„•_v ^iU -    WU ~r    - *>*-*■ ramię krzyża to owe trzy naczynia i fajki, pionowe zaś, patrząc od góry: wędzidło, kielich napełniony do połowy i pełen światła płat papieru. Rekonstruując swe pierwsze wrażenie, Herbert napisał także: „Najbardziej fascynujące było tło. Czarne, głębokie jak przepaść, a zarazem płaskie jak lustro, dotykalne i gubiące się w perspektywach nieskończoności. Przeźroczysta pokrywa czeluści”. Wcześniej dowiedzieliśmy się, że obraz ten, przedstawiający przedmioty odbite w lekko wklęsłym zwierciadle, przez parę stuleci służył za pokrywę beczki z rodzynkami.

Trudno nie uwierzyć prawdzie tego olśnienia. Trzeba przyjąć, że było ono rzeczywiste, nagłe, nie-powodowane żadnym uprzedzeniem, snobizmem (Herbert nie znał przedtem nawet nazwiska Torrentiusa). Spotkanie z tym obrazem przypominało „wielki sen”, w którym dostępuje się iluminacji i potem nadaremnie chce się ją sobie objaśnić. Zaczął więc pisarz dowiadywać się o Torrentiusie, czytać, poznawać jego życie burzliwe i nieco zagadkowe. Torrentius po poddaniu go torturom został skazany na śmierć za rozpustę i za bezbożność. Było to w państwie holenderskim, znanym z tolerancji, czymś zupełnie wyjątkowym. Surowe potraktowanie malarza miało, jak się zdaje, źródło polityczne. Interweniował król Anglii, który następnie ściągnął do