0022 bmp

KOMUNIKACJA I ŁĄCZNOŚĆ W GRUPIE 97

zorganizowanym zespołem zarządzającym”'⁵. Drugi typ idealny stanowi *2, tzw. panowanie tradycjonalistyczne, w którym tytuł do sprawowania władzy —wywodzi się z tradycji uznającej daną warstwę społeczną, dany ród itp. jako uprawniony do sprawowania władzy. Trzeci typ stanowi panowanie charyzmatyczne, w którym władza, „panowanie” przyznawane jest jednostce ze względu 3 _na jej szczególne przymioty i wrodzone talenty przywódcze. Posłuszeństwo czy nawet poddanie się przywódcy jest oparte na emocjonalnym, egzaltowanym uznaniu szczególnych, osobistych cech przywódcy i wierze w jego misję.

Kurt Lewin przeprowadził typologię przywództwa, kierownictwa ze względu na sposób realizacji władzy, wyróżniając trzy heurystyczne (poznawcze) modele sprawowania władzy w grupie: model autokratyczny, model demokratyczny i model laissez faire. Typologia Kurta Lewina została oparta na wynikach badań eksperymentalnych'⁶. Doniosłość teoretyczna i przydatność praktyczna tej typologii polega na tym, iż ukazuje ona rodzaje zachowań czy czynności kierowniczych, charakteryzujących trzy modele w sześciu płaszczyznych stosunków między przełożonymi-kierownikami a podwładnymi, w sześciu zakresach funkcjonowania grupy, a mianowicie w zakresie: 1) komunikacji, 2) podejmowania decyzji (partycypacji), 3) rozkładu odpowiedzialności, 4) sposobu kontroli, stosowania systemu nagród i kar, 5) w zakresie dyscypliny i 6) miejsca przcłożonego-kierownika w strukturze grupy³⁷.

Konkludując, wewnętrzną organizację grupy można opisać jako system pozycji i ról społecznych oraz instytucji grupowych podporządkowanych instytucji władzy grupowej (lub stanowisku)³⁸.

Komunikacja i łączność w grupie

Opis grupy umożliwia zanalizowanie komunikacji i łączności w grupie, a więc odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób połączone są ze sobą pozycje i role

³⁵    Tamże, s. 540.

³⁶    K. Lewi n, Field Theory in Soaal Science, New York 1951. Badania eksperymentalne omówili R. Lippitt i R. K. Wbite w: An Experimenlal Siudy of Leadenhip and Group Life, [w:] E. E. M a c c o b y, Th. M. N e w c o ra b, E. C. Hartlc y, Readings in Social Psycholog/, New York 1958.

Przedstawianie socjotechniki tych trzech rodzajów kierownictwa z rejestracją czy systematyzacją praktykowanych sposobów postępowania wykracza już poza ramy niniejszej analizy.

³⁸ Jan Szczepański odróżnia również organizację grupy od struktury grupy, chociaż stosuje inną terminologię. Por. Elementarne pojęcia socjologii, s. 235 i n.