06 07

Gramatyka

Alfabet i wymowa

Alfabet francuski sktada się z 26 liter:

A	(a)	G	(je)	M	(em)	s	(es)	Y (ygrec)
B	(be)	H	(hache)	N	(en)	T	(te)	Z (zed)
C	(ce)	1	(i)	O	(o)	U	(u)
D	(de)	J	(ji)	P	(pe)	V	(ve)
E	(e)	K	(ka)	Q	(CU)	W	(double ve)
F	(ef)	L	(el)	R	(err)	X	(ixe)

Oprócz tego istnieje kilka znaków dodatkowych:

» Samogłoski mogą nosić trzy rodzaje akcentów: accent grave ('), accent aigu (’) oraz accent circonflexe (¹) Ich obecność zmienia wymowę samogłoski, a także może zmieniać znaczenie wyrazu: ou znaczy albo, ale ou znaczy gdzie.

* Znak tróma (") występuje wtedy, gdy sąsiadujące samogłoski powinny być czytane odzielnie, a nie tworzyć jedną głoskę, np. wyraz air (powietrze) czytamy er, ale Zair (Zair) czytamy Zair.

Znak códille występuje jedynie przy literze c (ę), którą wymawiamy wtedy jako s, niezależnie od tego, jaka litera po niej następuje, np. franęais (francuski).

A oto najważniejsze zasady pisowni i wymowy:

ai czytamy jako e semaine (tydzień) au, eau czytamy jako o eau (woda)

eu, oeu jest zbliżone do niemieckiego

heure (godzina)

jeudi (czwartek)

oi, oy wymawiamy ła

toi (ty)

ou czytamy jako u ouvrir (otwierać)

nieakcentowanego e na końcu wyrazu

nie wymawia się w ogóle

usine (fabryka)

ph czytamy jako f

pharmacie (apteka)

qu czytamy jako k

ąuatre (cztery)

na końcu wyrazu nie wymawia się spółgłosek d, p, s, t, x

Czasownik

Czasowniki francuskie podlegają odmianie przez osoby oraz liczby. Istnieje kilka ogólnych zasad dotyczących odmiany czasowników w czasie teraźniejszym.

Czasowniki pierwszej grupy, zakończone w bezokoliczniku na -er, na przykład aimer (kochać), przybierają następujące końcówki:

Jaime    Nous    aimons

Tu aimes    Vous    aimez

Il/elle aime Ils/elles aiment

Czasowniki drugiej grupy, zakończone w bezokoliczniku na -ir, na przykład finir (kończyć), przybierają następujące końcówki:

Je finis    Nous    finissons

Tu finis    Vous    finissez

Il/elle finit Ils/elles finissent

Czasowniki trzeciej grupy, zakończone w bezokoliczniku na -re, na przykład repondre (odpowiadać), lub -ir, na przykład ouvrir {otwierać), przybierają następujące końcówki: Je reponds Nous repondons    J’ouvre    Nous ouvrons

Tu reponds Vous repondez    Tu ouvres    Vous ouvrez

Il/elle repond Ils/elles repondent    Il/elle ouvre    Ils/elles ouvrent

Bardzo wiele czasowników wykazuje jednak większe lub mniejsze nieregularności w odmianie (na przykład etre (być) i avoir (mieć) są całkowicie nieregularne). W przypadku wątpliwości najlepiej będzie sprawdzić formy najczęściej używanych czasowników nieregularnych na stronie 48.

■ Czasowniki posiłkowe

Czasowniki posiłkowe są to takie czasowniki, które pozwalają na tworzenie czasów złożonych, jak również strony biernej czasowników. W języku francuskim są to czasowniki: avoir mieć, etre być, aller iść, jechać. Wymienione czasowniki, używane jako posiłkowe tracą swoje pierwotne znaczenie, są po prostu „instrumentem" gramatycznym.

Czasowniki posiłkowe avoir i etre służą do tworzenia:

• czasu przeszłego dokonanego (passć compose):

L’ete dernier, je suis alle a Paris. Zeszłego lata pojechałem do Paryża. Hier soir, nous avons mange un gateau au chocolat. Wczoraj wieczorem zjedliśmy ciasto czekoladowe. strony biernej czasowników:

Ma chambre a ete repeinte en blanc. Mój pokój został odmalowany na biało.

1

www.jezykiobce.pl

1

   c przed samogłoskami e, i, y czytamy jako s. W pozostałych przypadkach - jako k ciel (niebo)

cafe (kawiarnia, kawa)

■ ch czytamy jak polskie sz chanter (śpiewać)

g przed samogłoskami e, i, y wymawiamy jako ż. W pozostałych przypadkach -jako g

changer (zmieniać) religion (religia) gare (dworzec)

•    gn wymawiamy jak polskie ń montagne (góra)

•    h nie wymawia się w ogóle horizon (horyzont)

•    j czytamy jako ż jour (dzień)