005

Pomiary i opracowanie wyników pomiarów

1.1. Wprowadzenie

Pomiar jest zespołem czynności doświadczalnych prowadzących do wyznaczenia wartości wielkości mierzonej wyrażonej iloczynem liczby i jednostki miary. Wynikiem pomiaru przydatnym do wykorzystania jest wartość wielkości mierzonej wyznaczona z określoną dokładnością. Ze względu na sposób określenia wyniku wyodrębnia się różne metody pomiarowe, między innymi:

-    bezpośrednią, w której wynik odczytuje się wprost z narzędzia pomiarowego,

-    pośrednią, w której wynik otrzymuje się pośrednio z pomiarów bezpośrednich innych wielkości związanych znaną zależnością funkcyjną z wielkością mierzoną, np. pomiar rezystancji R opornika na podstawie pomiaru napięcia U i prądu /, przy wykorzystaniu zależności

U

I

(1-1)

-    bezpośredniego porównania, polegającą na porównaniu wartości wielkości mierzonej ze wzorcem tej wielkości, np. pomiar długości przymiarem z podziałką,

-    podstawiania, polegającą na zastąpieniu wartości wielkości mierzonej tak wybraną wartością wzorca, aby skutki działania obu tych wartości były identyczne, np. sprowadzenie wychylenia wagi wychylonej mierzoną masą do poprzedniego położenia przy użyciu odważników wzorcowych,

-    różnicową, opartą na zasadzie bezpośredniego pomiaru różnicy między wartością wielkości mierzonej i wzorca,

-    zerową, polegającą na sprowadzeniu do zera różnicy między wartością wielkości mierzonej i wzorcem, np. pomiary mostkowe.

Wartość wielkości mierzonej uzyskana w wyniku pomiaru obarczona jest błędem.

Błąd bezwzględny hX_ri określony zależnością (1.2) nosi nazwę błędu bezwzględnego rzeczywistego:

(1.2)

AX_/a=X-X„

gdzie: X - wartość zmierzona,

Xyz - wartość rzeczywista.

11