12

7.2. OCENA STANU ODŻYWIENIA

Jadwiga Charzewska

Stan odżywienia, w świetle międzynarodowej terminologii, jest to stan zdrowia wynikający ze zwyczajowego spożycia żywności, wchłaniania i wykorzystania wchodzących w jej skład składników odżywczych oraz działania czynników patologicznych, wpływających na te procesy.

W myśl tej definicji, oceniając stan odżywienia osoby lub populacji, należałoby: określić stężenie wszystkich znanych składników odżywczych we krwi, w innych płynach ustrojowych lub tkankach, sprawdzić strukturalny i funkcjonalny stan organizmu, uwzględniając historię chorób, jakie badana osoba lub osoby przeszły w swoim życiu, oraz szczegółowo scharakteryzować w dłuższym przedziale czasowym przeciętną wartość odżywczą spożywanych przez nie pokarmów. Wymagałoby to przeprowadzenia badań laboratoryjnych, żywieniowych i medycznych w takim zakresie, w jakim nie jest to dziś osiągalne, ze względu na koszty i wymagania techniczno-organizacyjne, przerastające aktualne możliwości służby zdrowia, nawet w bogatych krajach. W praktyce wielokrotnie wykazano jednak, że pełny zakres badań obejmujący drogie i pracochłonne analizy jest potrzebny tylko w nielicznych przypadkach. Zwykle zakres ten może być mniej lub bardziej ograniczony, o czym decydują: cel badań, rodzaj i liczebność badanej grupy (np. pacjenci, dzieci, osoby starsze) oraz ich sytuacja żywieniowa i istniejące lub potencjalne zagrożenia zdrowotne. Obowiązuje przy tym zasada, że zanim zostaną zastosowane bardziej specjalistyczne metody, najpierw przeprowadza się wstępne rozpoznanie stanu odżywienia osoby lub populacji z użyciem metod prostszych i łatwo dostępnych.

W ocenie stanu odżywienia wykorzystywane są cztery podstawowe rodzaje badań: wywiad i badania ogólnolekarskie, badania antropometryczne, badania biochemiczne oraz statystykę demograficzno-zdrowotną, które dalej przedstawione zostaną bardziej szczegółowo.

7.2.1= Wywiad i badania ogólnolekarskie

We wstępnej i szybkiej ocenie stanu odżywienia osoby zdrowej lub chorej, bądź określonej populacji, zbiera się podstawowe informacje o:

© historii żywienia,

© sytuacji społecznej,

© historii choroby,

© aktualnej sytuacji zdrowotnej.

W pierwszych trzech punktach celowi temu służy wywiad prowadzony przy użyciu odpowiednich kwestionariuszy, natomiast do oceny aktualnej

481