1

Włodzimierz Piątkowski

1.1. Geneza i przedmiot socjologii medycyny

Historyczny kontekst powstawania dyscypliny.

Wybrane problemy

Badacze zajmujący się historią socjologii medycyny zwracają uwagę na szczególny kontekst, w jakim kształtowała się ta dziedzina wiedzy. Z jednej strony, jak podkreślano, tworzyły ją silne związki z poszczególnymi dyscyplinami lekarskimi, z drugiej - zależności od socjologii ogólnej UJ. Hessler i Twaddle twierdzą, że mimo swej młodości socjologia zdrowia, choroby i medycyny jest dobrze osadzona w teorii i praktyce badawczej, odgrywa ważną rolę zarówno wśród nauk

^yc. 1. George Rosen.

Źródło: Twaddle A.C., Hessler R.M., ^ Sociology of Health,

^Saint Louis 1977.

o zachowaniu, jak i dyscyplin lekarskich oraz cechuje ją ekspansywność i żywotność [2], Analizując kondycję socjologii medycyny na przełomie wieków, S. Nettleton zauważa, że można ją uznać za jedną z najważniejszych i największych poddyscyplin socjologii (the largest sub-bnmch of sociology) [3]. Przemiany społeczeństw zachodnich w kierunku „ponowoczesności” oraz przekształcanie współczesnej medycyny zgodnie z założeniami modelu holistycznego, który uwzględnia czynniki ekologiczno-spo-leczne, zdają się stwarzać dobre perspektywy jej dalszego rozwoju [4], W zachodnich opracowaniach podkreśla się, że kontekst, w jakim powstawała socjologia medycyny, pozwala zrozumieć jej współczesną kondycję i przyszły status. Jak zauważa G. Rosen (ryc. 1), historyczne podłoże procesów chorowania i wyobrażeń na temat zdrowia jest równie ważne, jak uwzględnianie czynników kulturowych i ekonomicznych [5]. Już XlX-wieczna medycyna społeczna dostrzegała klasowe i środowiskowe uwarunkowania wcześniej występujących chorób. Tendencje te umocniło powstanie pierwszych teorii epidemiologicznych oraz organizacja zdrowia publicznego w Niemczech i Anglii.