2009 01 01 0612

G W v.nl **.-« S I Dufly. (’A#«wvłv^*wU, W<ntwj itil? ISBN >-41-15324-3. C by W MN 20ifl

15

1.4. Skutki antropogeniczne

Podczas rozpatrywania potencjalnych skutków antropogenicznego uwalniania do środowiska gazów cieplarnianych musimy wykorzystać naszą wiedzę dotyczącą składu chemicznego. jak i zachodzących procesów.

Przykład stanowią możliwe problemy związane /. użyciem osadów ściekowych, sta

nowiących odpady z miejskich zakładów uzdatniania wody. jako nawozu do wykorzystania w rolnictwie. Jest to powszechnie stosowana praktyka, przynosząca korzyści polegające na wprowadzeniu do gleby materii organicznej i niewielkich ilości makroclcmcn-towych i mikroelementowych składników pokarmowych. W praktyce należy zwracać uwagę na możliwość obecności w osadach kanalizacyjnych niektórych metali w stężeniach potencjalnie toksycznych, które pobrane przez rośliny mogą zostać włączone do łańcucha troficznego (pokarmowego). Kadm stanowi tutaj przedmiot szczególnego zainteresowania. Naturalne stężenie kadmu w glebie odpowiada w przybliżeniu wartości 0.8 pg • g Większość kadmu występuje w postaci nieorganicznych minerałów związanych z mineralną fazą ilastą gleby. Osad kanalizacyjny jest zmiennym niejednorodnym materiałem, w którym kadm występuje zazwyczaj w ilości 80 pg • g^-1, czyli około sto razy większej niż w glebie. Odpowiedź na pytanie, czy dodanie osadu ściekowego do gleby spowoduje wystąpienie problemu toksyczności kadmu, zależy od ilości dodanego osadu, ponieważ ona determinuje zawartość tego pierwiastka w glebie. Należy także wziąć pod uwagę postać kadmu w osadzie ściekowym — będzie on prawdopodobnie związany z matrycą organiczną. W końcu należy rozpatrzyć geochemiczne i biochemiczne reakcje, którym podlegać musi kadm wprowadzony do gleby. Obejmują one przejścia między rozmaitymi nieorganicznymi i organicznymi formami tego pierwiastka w glebie, ługowanie rozpuszczalnych jego postaci, unieruchomienie

CdtOtllł. CdCO». CdS 1 nierozpuszczalne inne związki nieorganiczne J związki Cd

Cd (MOi /c szlamu

rozkład MO

Cd^J'<aql

zaadsorbowane lub skomplcksowanc

CdCl*. CdCl₂. CdOH i inne rozpuszczalne związki obecne w roztworze glebowym lub ługowane do wody gruntowej

postaci w ro/twor/c

Rys. 1.6. Biogcochcniicznc reakc je kadmu w glebie, po dodaniu go jako śladowego składnika w szlamie ściekowym <MO — materia organiczna)