2009 01 01 2543

G W v.nl **.-« S I Dufly. (’A#«wvłv^*wU, W<ntwj itil? ISBN >-41-15324-3. C by W MN 20ifl

4.1. Czym jest smog    83

4.1. Czym jest smog

Smog jest ogólnym terminem odnoszącym się do postaci zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, w którym widoczność została częściowo ograniczona przez mgłę składającą się ze stałych cząstek aerozoli i/lub ciekłych aerozoli. Jego nazwa w pierwotnej postaci wynika z połączenia dwóch słów. a mianowicie dym (ang. smokc) i mgła (ang. fog). Wśród szerokiego zakresu smogów o różnych właściwościach dwa rodzaje smogu są dobr/c zdefiniowane, a mianowicie — smog klasyczny, określany również mianem smogu londyńskiego, oraz smog fotochemiczny, nazywany też smogiem typu Los Angeles.

Smog klasyczny

Jest to typ smogu opisanego przez wspomnianego już Johna Evelyna, a określany jest mianem klasycznego, ponieważ związany jest ze stosowaniem tradycyjnego paliwa, tj. węgla. Charakteryzuje się on obecnością w powietrzu dużego stężenia niespalonych cząstek sadzy oraz zwiększoną zawartością ditlcnku siarki. Ze względu na obecność ditlenku siarki, będącego łagodnym czynnikiem redukującym i prekursorem słabego kwasu, ogólne właściwości tego smogu są redukujące i kwasowe. W przypadku gdy atmosfera jest wilgotna, cząstki węgla mogą służyć jako centra kondensacji kropel wody. w wyniku czego powstaje tak barwnie opisana drażniąca mgła.

Występowanie smogu klasycznego obserwowano w wielu XIX-wiecznych silnie uprzemysłowionych miastach, łącznic z Londynem, i w szeregu innych aglomeracji miejskich na terenie Europy. W miastach tych węgiel o względnie dużej zawartości siarki stosowany był zarówno w domowych urządzeniach grzewczych, jaki i w przemyśle jako źródło energii. Nie było wówczas kontroli zanieczyszczeń, a w wielu przypadkach gazy emisyjne były uwalniane blisko poziomu gruntu. W zależności od warunków klimatycznych zjawisko smogu występowało często również w wieku XX. Pod koniec 1952 roku w Londynie wystąpił groźny smog. trwający kilka tygodni, który spowodował śmierć ponad 4000 osób. w większości w wyniku ostrej niewydolności układu oddechowego. Po latach, techniczne udoskonalenia i wprowadzone przepisy prawne razem sprawiły, że smog w Londynie i w innych miejscach został prawie całkowicie wyeliminowany.

Niestety, w dalszym eiągu dysponujemy przykładami obecnie występującego klasycznego smogu. Najwięcej takich miejsc można spotkać w krajach Europy Wschodniej, gdzie przemysłowe spalanie węgla realizuje się bez kontroli uwalnianych zanieczyszczeń. Ponadto pył i sadza pochodzące z tych źródeł są również uwalniane z domowych urządzeń grzewczych, pojazdów samochodowych i innych pojazdów mechanicznych, napędzanych w licznych przypadkach silnikami dwusuwowymi. Tc ostatnie emitują kilkakrotnie więcej węglowodorów, jak i w ięcej monotlenku węgla, niż konwencjonalne silniki czterosuwowe. Jednym z regionów, gdzie problem ten występuje szczególnie ostro, jest Górny Śląsk na terenie Polski, w pobliżu Krakowa. W tym przemysłowym regionie, w którym mieszka około 4 milionów ludzi, stwierdzono, że pył. monotlcnek węgla, ditlenek siarki, tlenki azotu i ołów przekraczają dopuszczalne limity stężeń niekiedy