2009 01 01 4422

O. W \»l «®n S. J. IXjIIv. c A»nw 'si\Ar*\'Xj, tt^runrj 2C07 ISBN «?iwiuoM5>24-.i. C by WN PWN 200?

6

A (:rn o sf e ry r.zn <= 5 e rc zo f e

Omawiane zagadnienia

Cząstki aerozolu

•    Czym są aerozole i dlaczego poświęca się im uwagę

•    Źródła aerozoli, naturalne i antropogeniczne

•    Chemia aerozoli kondensacyjnych

•    Stężenie, czas życia i właściwości

•    Metody ograniczania aerozoli

Aerozol jest zawiesiną cząstek w gazie, a aerozol atmosferyczny składa się /.cząstek, które pozostają wysoko w powietrzu.

Gdy mówimy o cząstkach w aerozolu, definicja obejmuje zarówno cząstki stale, jak i ciekłe. Cząstki odróżniają się od mniejszych cząsteczek gazu lub klasterów cząsteczkowych tym. że mogą rozpraszać światło widzialne i. co za tym idzie, utrudniać przepuszczanie światła. W konsekwencji, obecność aerozolu o dużym stężeniu objawia się zamgleniem w atmosferze. Aby rozpraszać światło widzialne, cząstki muszą mieć rozmiar porównywalny lub większy niż długość fali tego światła, powiedzmy, w zakresie rzędu wielkości (np. co najmniej 1/10 wartości 400 nm. co odpowiada 40 nm. czyli 0,04 pm).

Istnieją liczne czynniki określające, jak długo cząstki mogą pozostawać w zawiesinie w powietrzu, i dokładnie przyjrzymy się temu w dalszej części tego rozdziału. Duże cząstki łatwo osiadają. Większość cząstek o rozmiarach większych niz 10 pm wymaga silnych prądów powietrza, aby pozostawać wysoko w górze, z wyjątkiem cząstek o bardzo małej gęstości. Z drugiej strony, cząstki bardzo małe wykazują ograniczony czas życia jako jednostki niezależne, ponieważ zbliżają się do siebie i koagulują. Cząstki o rozmiarach w zakresie 0.01-1 pm najdłużej pozostają w zawiesinie, niekiedy aż do miesiąca lub nawet dłużej, co umożliwia im poruszanie się z masami powietrza.

Cząstki aerozolu są znane pod różnymi nazwami, zależnie od ich źródła i charakteru. Wiele jest nazw używanych potocznie; znamy takie nazwy jak kurz. pył, dym, lotny popiół, pyłki kwiatowe (ciała stałe w gazie) oraz chmura (obłok), mgiełka, mgła i smog (ciecze w gazie). Na rysunku 6.1 przedstawiono niektóre właściwości rozmaitych typów aerozoli atmosferycznych.