2009 01 02 1630

O W t-jdoui S. J. Ouffy. rArmw.OwArtuU leniu 21UT ISBN »?H< >-#1-15)24-). C by    PWN 20)i>

331

13.2. Klasyfikacja metali

są nierozpuszczalny Fe(OH)j w natlenionej wodzie i jony Fe¹* w wodzie wykazującej deficyt tlenu.

Rozpuszczalne postaci substancji nic są jedynymi, w jakich metale występują w hydrosferze. W zależności od pierwiastka i innych warunków środowiskowych znaczna jego część może istnieć w połączeniu z materiałem tworzącym w wodzie zawiesinę.

13.1

DO ZAPAMIĘTANIA

Najprostszymi postaciami rozpuszczonymi dowolnego metalu w hydrosferze są akwakompleksy. Deprotonowanie takich kompleksów zachodzi w pewnym stopniu, szczególnie w przypadku metali o dużym stosunku kwadratu ładunku do promienia. Dlatego akwajony, takie jak hydralowany glin(III), zachowują się w środowisku wodnym jak kwasy Bronsteda.

13.2. Klasyfikacja metali

Termin ..metale ciężkie" jest często spotykany w literaturze poświęconej środowisku i jest zwykle stosowany do określenia metali, które są toksyczne, ponieważ wywołują szkodliwe reakcje biologiczne. Początkowo termin ten miał naukowo uzasadnione pochodzenie, ponieważ odnosił się do takich metali jak ołów i rtęć. Ołów ma masę molową 207.2 g • mol^-1 i gęstość 11.34 g cm^-J: odpowiednie wartości dla rtęci wynoszą 200.59 g-moP¹ i 13.55 g-cm \ Są to dlatego metale ciężkie w pełnym znaczeniu tego słowa. Jednakże nazewnictwo jest czasami wykorzystywane bezkrytycznie i nie jest czymś niezwykłym, gdy spotykamy listę metali ciężkich, wśród których są metale podobne do glinu (masa molowa 26.98 g • mol^-1 i gęstość 2.70 g cm ’) oraz pólmctalc w rodzaju arsenu. Poza problemem semantycznym nic ma chemicznego kryterium pozwalającego na podjęcie decyzji, który z metali powinien być zaliczony do tej kategorii pierwiastków.

Tradycyjne klasyfikacje metali

Inne kategorie, czyli klasyfikacje metali zostały zaproponowane do ich ogólnego stosowania nie tylko z powodów środowiskowych. Wśród użytecznych klasyfikacji jest taka. która dzieli metale na metale typu A. typu B i metale przejściowe, co po raz pierwszy opisał Ahrland et al.¹. W tym systemie jony metalu typu A to te. które mają konfigurację elektronową gazu obojętnego (</°). Jony takie charakteryzują się symetrią kulistą i małą polaryzowalnością. Grupa tych pierwiastków jest prawie równoznaczna z kategorią metali zaliczanych do twardych kwasów według Pearsona\ Zalicza się do

1

S. Ahrland. J Chalt. N R Davics. ..The iclalive affinities uf ligami ałunu fur acceplur molecules and ions", Quarl. Re>•. Chent. Soc., 12. 265 (1958).

’RJ. Pcarson. ..Hard and soft acids and bases". J. Am. Client. Soc.. 85. 3533 (1963).