2009 01 024527

G. W    S. I IXiffy. Ckrmuyofotnkt, Wwtttwt JOIT

ISBN »?»-»>-*l-15)240. C by ttN PWN 2W1

371

14.3. Chemia fosforu w środowisku naturalnym

4    8    12

nierozpuszczalne fosforany Fc i Al

PH

nierozpuszczalne

fosforany

i fluorofosforany Ca

zakres najwięk-y/cj rozpuszczalności

Rys. 14.12. Postaci fosforu w roztworach wodnych oraz czynniki kontrolujące ich rozpuszczalność, związane z zawiesiną, osadem lub glebą

Te substancje pokarmowe staja się substancjami zanieczyszczającymi, jeśli występują w wodzie w nadmiernym stężeniu, powodującym wzrost niechcianych organizmów żyjących w wodzie, łącznic z roślinami i glonami. Gdy organizmy się rozw ijają, zachodzi reakcja fotosyntezy i wtedy są źródłem ditlenu [reakcja (14.12), od lewej do prawej strony). Jednak gdy rośliny lub glony obumierają i gniją, wówczas w procesie ich rozkładu tlen jest zużywany z jednoczesnym uwolnieniem ditlcnku węgla, co prowadzi do wystąpienia w środowisku warunków beztlenowych (anacrobowych) i słabo kwasowych [reakcja (14.12), od prawej do lewej strony równania).

(14.12)

COy + H'0    {CH’0} + 0>

Gdy obfitość substancji pokarmowych prowadzi do nadmiernej biologicznej zdolności produkcyjnej, zbiornik wodny jest eutroficzny. Widocznym dowodem cutrofizacji ekosystemu jest ciemnozielone zabarwienie „zakwitu” glonów lub gruba warstwa dosięgająca powierzchni w płytkiej wodzie. Z drugiej zaś strony zbiornik jest otigotroficzny, gdy wzrost organizmów wodnych, a szczególnie glonów, zachodzi jedynie w ograniczonym siopniu. Gdy uprzednio oligotrolicznc jezioro szybko (typowy w ciągu kilku lat) staje się eutroficzne, jest to zjawisko niepożądane, ponieważ ogranicza rozwój i szybkość wzrostu wyższych form życia, a szczególnie ryb.

Nic możemy przyjąć, żc intensywny wzrost glonów jest niepożądany sam w sobie. W rzeczywistości glony stanowią źródło pożywienia dla ryb i gdy występują w umiarkowanych ilościach, mogą stanowić podstawę intensywnego rozwoju ich populacji. W celu zapewnienia odpowiedniej ilości glonów producenci ryb w Chinach. Indiach i gdzie indziej wprowadzają do wody substancje pokarmowe (w postaci nawozów nieorganicznych i organicznych), aby stymulować aktywność mikrobiologiczną. W takich przypadkach proces rozkładu glonów zachodzi w układzie trawiennym ryb i dlatego nie przyczynia się do cutrofizacji.