2009 01 023848

C$ W    S J Dull-, l    W‘xuj»rj 2Ul“

ISBN wwm-157*4-1 o By WN PWN2007

256

10. Rozkład indywiduów chemicznych w ekosystemach wodnych

Mnożymy teraz licznik i mianownik prawej strony równania przez IHjO"^1-]⁵:

[H₃0⁺J³

"ii. po, =

(10.12)

IHjO+J³ + IHaCH-]* • K,_x + [H₃0⁺J • A'_al • A_a2 + K_lX ■ K_a2 • K*

Stosując podobne obliczenia, otrzymujemy ułamki innych postaci fosforanów w roztworze:

IHtO-]² • AT_al

"h_;po; =

a

|H₃0~1³ + [HtO⁺l² • K„\ + [H.,0-1 AT., • K* + K_A ■ K,₂ - K>_y

__|H₃Q^fl • Aji • K_ai_

^HPOi “ [HtO*]³ + [HjO⁺l² • K„, + [HiO⁺] • K»\ ■ K_i2 + K_Ąt ■ K,₂ • K*

₌_K-,, ■    ■ K*_

^Op0:    IH.jO+1³ + [HjO+1² •    + [UyO⁺] • K_a\ ■ K_a2 + K_jt ■ tf_a2 ■ K

(10.13)

(10.14)

(10.15)

Należy zauważyć, że każde z równań (10.12M10.15) można zastosować do obliczenia ułamka określonej postaci fosforanów przy danej wartości pH. Gdy otrzymane wartości a przedstawimy w funkcji pH. otrzymamy wykres rozkładu postaci fosforanów. Do tego celu najlepiej nadają się standardowe programy komputerowe typu arkusza kalkulacyjnego. Na rysunku 10.1 przedstawiono wykres podziału dla różnych postaci kwasu fosforowego w zakresie pH 0-14.

6    K

pH

10

12

Rys. 10.1. Wykres podziału dla kwasu fb$forowcgo(V), czyli zależność ułamka każdej z postaci fosforanów tor) od pil roztworu

14

Na podstawie tego wykresu oszacowanie rozkładu postaci fosforanów jest łatwe do przeprowadzenia. Na przykład, w otwartych wodach kenijskiej (wschodniej) części Jeziora Wiktoria stężenie fosforu wynosi zwykle ok. 12 p,g • I,^-1 (w przeliczeniu na P), natomiast pH tych wód jest równe 8.2. W tych warunkach ułamki głównych postaci fosforanów określone są przez punkty przecięcia linii 1 na rys. 10.1 z krzywymi dla