2009 01 024444

O W >alon.S 1 My.CAniUjM»«l«W*(nn2MI> ISBN «7MV*M)724-?. O t» WN PW 2W

10.2. Wykresy dwóch zmiennych — diagramy pf/pH

Rj^s. 10.6. Szablon do stosowania z wykresami p/s/pH. Wskazane powierzchnie charakteryzują się typowymi wartościami pA.' i pH w powszechnie spotykanych środowiskach wodnych, glebowych i osadowych

i znajduje się przy górnej granicy (duża wartość p£) trwałości wody. Opady atmosferyczne i ruchome wody powierzchniowe różnego rodzaju znajdują się w tej grupie, przy czym pH określa pojedyncze środowiska w obrębie grupy. W pobliżu dolnej granicy obszaru trwałości wody (małe p£) występują środowiska, w których nie ma ditlenu. co zazwyczaj spowodowane jest jego zużyciem przez materię obecną w wodzie. W większości przypadków występowanie warunków beztlenowych związane jest z obfitością martwej materii organicznej pochodzenia zarówno naturalnego jak i antropogenicznego (ściekij, która ulega rozkładowi. Szeroki obszar w środkowej części wykresu odnosi się zazwyczaj do stanów nierównowagowych, istniejących tylko przez krótki czas. Przykładem mogą być ekosystemy wodne, do których zrzucane są ścieki, np. rzeki. Początkowo utlenianie dużego spływającego ładunku materii organicznej odbywa się kosztem rozpuszczonego w wodzie ditlenu. Po zakończeniu utleniania rzeka powoli znowu pochłania tlen w wyniku kontaktu z atmosferą i powraca do stanu aerobowego. Jedynie w krótkim przedziale czasu, gdy następuje konwersja warunków z anaerobowych w aerobowe, pE odpowiada wartościom w obszarze pośrednim.

Zastosowanie wykresów pF/pH

Stosując wykres dotyczący siarki, zapoznajmy się z dwoma przykładami szczególnych warunków środowiskowych.

• Wodom dołowym (kopalnianym) o pH 2.5 i wystawionym na działanie powietrza atmosferycznego, a więc dobrze natlenionym (p£ ok. 15) odpowiada punkt X na rys. 10.5. W tym punkcie większość siarki w roztworze występuje w postaci jonów SOj^-. Jeśli przyjąć, że pierwotnie wydobywanym materiałem były rudy siarczkowe, jak rudy micdziowo-niklowc z kopalni Sudbury w Ontario w Kanadzie, to siarka mo-