2009 01 022137

(f W v.nl <».'u S J. IXjffv. rAłWwyi^łwU,    2UlT

ISBN    M5J24-3.0 by W p»N ZOirt

417

15.2. Procesy mikrobiologiczne — cykl biogeochemiczny węgla

pora dnia

Rys. 15.7. Dzienne fluktuacje stężenia ditlenu w wodzie zawierającej glony. Aktualne stężenia zależy między innymi od populacji glonów i temperatury wody

fotosynteza

COs + H₂0 7---- (CH₂OJ + Os    (15.20)

odihsduoie

Jak wynika z rysunku, cykl wzrostu glonów prowadzi do wzrostu stężenia ditlenu w wodzie w porze dziennej, po czym ulega ono zmniejszeniu w czasie nocy. Dalsze konsekwencje to zmiany wartości pH oraz możliwość strącania się węglanu wapnia, co opisano wcześniej.

Biologiczne zapotrzebowanie na tlen

Rozmaite związki chemiczne występujące w wodzie są substratami, które mogą ulegać rozkładowi, przyczyniając się do wyczerpania tlenu. Dotychczas braliśmy pod uwagę jedynie organiczne składniki martwej biomasy — martwe glony i rośliny oraz odpady organiczne pochodzące ze źródeł miejskich i przemysłowych — jako główne czynniki redukujące (donory elektronów) w wodzie. Jednakże substancje nieorganiczne, łącznie z jonami amonowymi, siarczkami i zredukowanymi postaciami żelaza, chromu, manganu i innych metali, mogą również zużywać tlen.

Dowolny, występujący w zbiorniku wodnym materiał, który może reagować z rozpuszczonym ditlenem, wnosi swój wkład do wielkości nazywanej biologicznym (lub biochemicznym) zapotrzebowaniem na tlen (BZT). Duże stężenie tych ulegających utlenieniu materiałów prowadzi do wystąpienia warunków anacrobowych — wody stojącej, która nic sprzyja egzystencji wyższych lórin życia, takich jak ryby. Dlatego leż BZT jest jednym z bardzo ważnych i często przytaczanych wskaźników jakości wody naturalnej. W przypadku ścieków przemysłowych BZT jest wskaźnikiem informującym o rozmiarze, w jakim tc ścieki zrzucone do zbiornika wodnego mogą przyczyniać się do wystąpienia warunków beztlenowych. Oznaczanie BZT przeprowadza się przez wprowadzenie do odmierzonej ilości rozcieńczonego ścieku lub próbki wody odpowiednich mikroorganizmów' hctcrotroficznych i nasycenie jej powietrzem. Po okresie inkubacji trwającym