2009 01 020924

C. W    S. J. ftiliy. CA.MU/    Wjiujari 2UJT

ISBN *?MJ-*|.|5J24-3. C by 'AN PWN 200?

555

20.2. Trwałość chemiczna

Hydroliza

Hydroliza jest ogólnym pojęciem służącym do opisu reakcji nukleofilowej. w której cząsteczka wody oddziałuje z cząsteczką substratu. zastępując część cząsteczki (grupę opuszczającą) grupą OH. Ogólne równanie reakcji hydrolizy można przedstawić równaniem

RX + H_:0 -*■ ROX -f HX    (20.8)

Ten powszechnie spotykany typ reakcji zachodzi według mechanizmu czysto chemicznego lub mikrobiologicznego, ale hydroliza abiotyczna przebiega często bardzo powoli, chyba że jej szybkość zostanie zwiększona w wyniku obecności katalizatora. Zilustrujemy to na siedmiu następujących przykładach:

I. Etery (reakcja (20.9)). estry [reakcja (20.10)) i tioestry [reakcja (20.10). gdy grupa C = S zastępuje grupę c = 01 ulegają hydrolizie w następujący sposób:

R-O-R +H.O —* ROH + R OH    (20.9)

f    ?

R-C-O-R +H_:0—► R -C-OH + ROH    (20.10)

Ważnym przykładem jest kwas 2,4-dichlorofenoksyoclowy (2,4-D), jeden z najpowszechniej stosowanych herbicydów. Zawiera on zarówno grupę karboksylową, jak i eterową. Hydroliza zachodzi w wyniku przerwania wiązania C O.

c-Q-o-

Cl

CH -COOH + IUO -> Cl

Cl

Oli + HOCHłCOOH

(20.11)

Paration i malation [reakcja (20.12)) są silnie działającymi insektycydami fosforoorganicznymi, które również ulegają reakcjom hydrolizy tego typu.

O

O

CH,CH₂0-C _e |„OCH, „    CHjCHiO—C_s    CHjOj

,CH-S-p^ ³ + H,0-»    ³ -    /CII—SH + >-OH

CH₃CH₂0-ę-CH₂    OCH,    CHjCIIjO-C-CHj ^CH>0

malation

o    o

(20.12)

Zauważ, że może zachodzić tutaj dalsza hydroliza grup alkilowych.

2. Amidy w wyniku hydrolizy dają kwas i aminę. W zależności od pH roztworu produkty mogą istnieć w postaci wolnego kwasu i soli amoniowej lub wolnej aminy i soli karboksylanowej, albo też równowagowej mieszaniny wszystkich tych postaci.

¥

R -C-NH -R +H₂0 —* R- COOH + R'NH₂    (20.13)