2009 01 021101

O. W Utol uoa S. J.    2(i)7

ISBN «?t*V*|.|$»4-3.0 l»y WN P»TJ 2oii?

561

20.2. Trwałość chemiczna

I. Dehalogenacja jest podstawowym procesem degradacji odpornych na rozkład związków organicznych zawierających chlorowce. Utleniający rozkład tej grupy związków zachodzi powoli, natomiast reakcje ich redukcji są często szybsze. Ten fakt wykorzystuje się praktycznie w niektórych procesach oczyszczania ścieków do zwiększenia szybkości degradacji halogcnowanych związków obecnych w strumieniu odpadów. Jest to również metoda usuwania tych połączeń z wysypisk sanitarnych. W celu zwiększenia szybkości reakcji można stosować żelazo na zerowym stopniu utlenienia jako reduktora dostarczającego elektronów. Określono dwa ogólne mechanizmy procesu dehalogenacji. Hydrogenoliza zachodzi zgodnie z równaniem

(20.32)

R-X + H~ + 2e" — R-H + X'

Dichlorodifcnylotrichloroetan (DDT). dobrze znany insektycyd, ulega w ten sposób redukcji do DDD (dichlorodifcnylodichloroetanu). [Porównaj z reakcją (20.1).]

H    II

I

chci₂

DDD

I

CCI,

DDT

^ci_©^_v    ^+h'⁺²    Cl + Cl (20.33)

Pentachlorofenol. powszechnie stosowany środek do konserwacji drewna, ulega podobnej redukcji do triehlorofenolu.

\0\    + 2H* +4c‘

ci-^y^ci    ^C1

Cl

OH

Cl- .ci

+ 2 Cl

(20.34)

Oprócz metalicznego żelaza, również wiele organicznych węglowodorów- znajdujących się na składowisku odpadów lub w glebie i osadach może pełnić funkcję związków dostarczających elektronów i powodować przebieg reakcji redukcyjnego dechlorowania.

2. Drugi typ reakcji redukcyjnej dehalogenacji nosi nazwę reakcji wicynalnej dchalo-gcnacji. ponieważ opuszczające grupy halogenowe występują w związku w położeniach wicynalnych (1,2).

R — CH — CH — R' + 2 e“ —► R —CH=-CH — R + 2X~    (20.35)

Taki mechanizm zaobserwowano w przypadku lindanu w glebach zalanych wodą i w szlamach anacrobowych.