2009 01 021722

a W v»il iwn $. I. DulK r    W.ru:iTrj iWlT

ISBN    0 by WN PWN 20U?

21. Ziemia w przyszłości

ostro i oczywiście wymagają natychmiastowej uwagi; inne zaś są łagodniejsze i mogą stać się naprawdę widoczne jedynie po upływie bardzo długiego czasu. Pojawia się zatem pytanie — w jaki sposób powinniśmy zareagować na te dostrzegalne i rzeczywiste działania człowieka? Dyskusja skupia się wokół dwóch różniących się podejść. Jedno z nich sugeruje znalezienie rozwiązania naukowo-technicznego dla każdego z problemów'. Obejmuje ono lepsze urządzenia, umożliwiające minimalizację lub eliminację odpadów, materiały, które ulegają fotolityczncmu lub biologicznemu rozkładowi, zintegrowaną walkę ze szkodnikami (rotacyjne uprawy), stosowanie czynników biologicznej kontroli oraz korzystanie jedynie z selektywnie działających pestycydów. Wszystko to wskazuje na możliwość wykorzystania nowoczesnej wiedzy w celu ograniczenia negatywnych oddziaływań.

Obserwuje się również wzrastające zainteresowanie chemią zieloną (ang. green che-mistry) do realizacji procesów produkcji przemysłowej¹. Termin ten odnosi się do technologii wytwarzania materiałów z użyciem przyjaznych dla środowiska substancji chemicznych, np. raczej wody niż związków organicznych jako rozpuszczalnika. Ponadto produkty uboczne powstałe w czasie wytwarzania powinny być materiałami o możliwie małej szkodliwości. Każde z tych postępowań wymaga kreatywnego myślenia i w znaczący sposób może poprawiać środowisko przez minimalizowanie naszego bezpośredniego oddziaływania na ekosterę.

Zielona chemia wysuwa się na czoło nauk chemicznych i usiłuje zmniejszyć środowiskowe działanie szkodliwych procesów chemicznych przez rozwijanie technologii, które nic stanowią zagrożenia dla organizmów żywych i środowiska.

Do tematów objętych zieloną chemią należą:

•    wykorzystanie odnawialnych źródeł surowców.

•    stosowanie procesów biotechnologicznych alternatywnych do rozwiązań opartych na chemii.

•    projektowanie nowych „bardziej zielonych" i bezpieczniejszych zarówno związków chemicznych jak i materiałów,

•    rozwijanie przyjaznych dla środowiska metod syntezy, szczególnie w przypadku ważnych z praktycznego punktu widzenia produktów.

•    zastosowanie innowacyjnych technologii do ustalonych procedur przemysłowych.

•    metody pomiaru oddziaływania na środowisko.

•    chemiczne aspekty odnaw ialnych źródeł energii.

Przykładem² nowego procesu, w którym wykorzystuje się zasady zielonej chemii, jest synteza ihuprofenu, bardzo popularnego środka przeciwbólowego, który jest dostępny na rynku od 1960 roku. Oryginalny patent na jego otrzymywanie zawiera opis 6-etapowcj syntezy (syntezy Bootsa). w której jedynie 40'# surowca wyjściowego znąj-

1

P. Anastas.TC. Williamson, Green chemistry, Oxford Univeri>iy Press. Oxford I998. Następujące strony internetowe stanowią doskonały punkt wyjścia do poszukiwania treści dotyczących problemów zielonej chemii: http://www.epa.gOv/greenchemislry/whatsj:c html.

2

'Dalsze szczegółowe informacje o podejściu do produkcji ihuprofenu zgodnym z zielone/ chemią można znaleźć na stronic: http://www.chcmsoc.org/networkx/learnnct/grecn/ibuprofcn/indc.vhtm.