3

Enzymy

•••olnego enzymu jest komplementarny do kształtu substratu i pasuje jak klucz do zamka Rys. 4.3).

Enzymy

SUBSTRAT

kompleks ES

Rys. 4.3 Model oddziaływania substratu z cząsteczką enzymu wg Fischera

Model Koshlanda - wymuszonego dopasowania enzymu do substratu - zakłada natomiast, że cząsteczka substratu zbliżająca się do obszaru enzymu zawierającego aminokwasy kontaktowe i pomocnicze wymusza zmianę konformacyjną tej części enzymu. Utworzenie prawidłowej konformacji centrum aktywnego, warunkującej czynność katalityczną, możliwe jest tylko pod wpływem swoistego substratu (Rys. 4.4).

SUBSTRAT

kompleks ES

Rys. 4.4 Model wymuszonego dopasowania w oddziaływaniu substratu z cząsteczką enzymu ■ g Koshlanda

Enzymy są cząsteczkami labilnymi, dlatego mogą łatwo tracić swą katalityczną aktywność. Zniszczenie struktury fragmentów cząsteczki odpowiedzialnych za aktywność enzymu powoduje spadek lub całkowitą utratę jego aktywności, czyli inaktywację. Może to wystąpić m.in. wskutek zablokowania centrum aktywnego enzymu, degradacji cząsteczki lub zniszczenia struktury przestrzennej, czyli denaturacji. Denaturację enzymów powodują wszystkie czynniki chemiczne i fizyczne denaturujące białka. Zjawisko denaturacji białek, w tym również enzymów, zostało szczegółowo omówione w rozdziale 3.6. W pracy z roztworami enzymów należy również pamiętać, że do ich denaturacji prowadzi energiczne wytrząsanie i mieszanie roztworów.

Szybkość inaktywacji enzymów zależy od stężenia białka. Z reguły enzymy są mniej stabilne w roztworach o dużym rozcieńczeniu. Wiele enzymów przechowywanych w roztworze w stanie zamrożenia inaktywuje się po kilkukrotnym rozmrożeniu i ponownym zamrożeniu. Zaleca się więc zamrażać roztwór enzymu w odpowiednio małych porcjach, wystarczających do przeprowadzenia jednego doświadczenia. Ujemny wpływ czynników powodujących inaktywację enzymów można zmniejszyć poprzez