mas062 bmp

Jest cytowany wyżej przekaz Rocznika ałtajskiego, który, jak wiemy, nie przynosi nazw tych nabytków. Kosma o żadnych zdobyczach terytorialnych wyprawy nie pisze, chyba że chcemy w tyto kierunku interpretować jego zwrot z nekrologicznej wzmianki-a-Brzetysławie: „totam sibi su-biugasset Poloniam” ¹; takie jednak mniemanie kronikarza nie wytrzymuje konfrontacji z rzeczywistością. O Śląsku wspomina on dopiero przy okazji utraty jego na rzecz księcia polskiego, nie podając także i wówczas czasu jego zdobycia^30B. O tej ziemi pamiętano jednak w Czechach ze względu na aktualną sprawę trybutu, co też musiało stanowić przyczynę umieszczenia przez Kosmę odnośnej wzmianki. Natomiast panowanie Brzetysława w Krakowie trwać mogło tylko dwa lata i nie pozostawiło po sobie żadnych następstw godnych zapamiętania. Zachowana zaś do czasów Kośmy wiadomość o zniszczeniu podczas najazdu „stolicy” Polski mogła tego kronikarza w ogóle naprowadzić na fałszywy ślad, czego rezultat widzimy w jego wzmiance o zniszczeniu Krakowa.

Trudno powiedzieć, czy panowanie czeskie objęło Małopolską w całości, czy też tylko częściowo, choć pierwsza ewentualność jest prawdopodobniejsza. Nie da się również sprawdzić, czy stało się to podczas wyprawy Brzetysława na Gniezno, czy też dokonały tego inne jakieś oddziały, może wysłane z Moraw. Groza, jaką wzbudziła wiadomość o zniszczeniach w Wiełkopolsce, mogła odebrać tu chęć oporu, stąd opanowanie tej dzielnicy mogło przyjść łatwo, a może nawet pokojowo. W -każdym razie termin aneksji ziemi Wiślan nie odbiegał wiele od daty wyprawy na Wielkopolską; jesieni 1039 r. dzielnica ta znajdowała się zapewne już pod władzą czeską ^3,°.

Fakt objęcia Małopolski przez państwo czeskie stał się skuteczną tamą ekspansji państwa Miecława na południe w przełomowych dla niego latach 1039—41...3# tym_kierunku Miecław jednoczyć ziem polskich na razie nie mógł. Utrwalenie się odrębnej władzy na Pomorzu utrudniało ze swej strony taką ekspansję w kierunku północno-zachodnim. Ta ostatnia przeszkoda, na pewno słabsza od czeskiej, byłaby nawet może do przezwyciężenia dla przedsiębiorczego księcia na Płocku, ale niebezpieczne sąsiedztwo na wschodzie i południu zmuszało go chyba do zapewnienia sobie pokoju z nowym pomorskim sąsiadem. Przynajmniej pod koniec istnienia państwa Miecława poświadczone jest przymierze tegoż z Pomorzem. Jedyną łatwą zdobyczą pozostała w ..tych warunkach zniszczona i zubożała Wielkopolską. Wszystko wskazuje na to, że przynaglany przez otaczających go wespół z mazowieckimi wielkopolskich możnowładców nowy pretendent dó ogólnopolskiej godności monarszej podjął _t wkrótce po odejściu Czechów próbę poddania pod swe panowanie całej tej dzielnicy. Czy w trakcie realizacji tego zamierzenia tłumił on jeszcze ośrodki powstania ludowego, czy też siłę oporu powstańców zniszczył już najazd Brzetysława, nie wiemy. W każdym razie na zajętych przez Mieć- . ława obszarach wracały porządki feudalne. Równocześnie na przeciwległym krańcu Wielkopolski konsolidował się 'ośrodek wrogi Miecławowi, z nie znanych nam powodów zorientowany _na Kazimierza i cesarstwo. Ośrodka tego, terytorialnie niewielkiego, do wiosny 1041 r. nie zdołał Miec-ław przezwyciężyć, a może nie prowadził z nim jeszcze walki ². Widocznie inne jakieś wydarzenia wpływały hamująco na jego ekspansję w Wielkopołsce. Dla ich wyjaśnienia rozpatrzyć należy okoliczności, wśród których nastąpiła w roku 1041 ruska wyprawa „w łodziach” na Miec-ławowe Mazowsze.

1

MGH SS IX, s. 73.

30# Tamie, pod rokiem 1054: „Urbs Wratizlav et aliae dvitates a duce Bracizlao reddltae sunt polonils, ea conditlone ut quam sibi tam suia successoribus guingentas marcas argentł et 30 auri annuatlm solve-rent”. Dopiero zestawienie tej wiadomości z przekazem Rocznika ałtajskiego pozwala na wniosek o zajęciu Śląska właśnie przez Brzety-

3ie Świadczyć o tym mógłby termin pierwszej wyprawy niemieckiej

2

- su Zob. przyp. 292. Nie można jednak wykluczyć tej możliwości, że wspomniany przez Galla gród pograniczny znajdował się już we władzy Miecława, a zarządzający nim kasztelan złamał wierność swemu nowemu księciu, wchodząc w tajemny kontakt z Kazimierzem 1 otwierając mu przejście do kraju. Zwrot GaUa, że gród oddany został Kazimierzowi „a suis’% niczego nie dowodzi, gdyż także Miecław jest „servus suus”, a Jego zwolennicy „subditi sui iure proprjo”.