218
lowych, udział w handlu międzynarodowym), polityce (ilość podpisanych traktatów międzynarodowych, udział w misjach pokojowych), technologii (rozwój Internetu), a także w aspekcie społecznym (podróże, zatrudnienie w przedsiębiorstwach wielonarodowych).
W ujęciu historycznym można wyróżnić etapy globalizacji - fale fuzji w gospodarce światowej, które pokrywają się z przemianami w międzynarodowym systemie walutowym i finansowym:
1) fala monopolizacji-koniec XIX wieku,
2) fala ekonomiki skali - lata 20. XX wieku,
3) fala dekady chciwości - lata 80. XX wieku,
4) fala globalizacji - od końca lat 90. XX wieku.
Obecny międzynarodowy system finansowy charakteryzuje się brakiem międzynarodowych uregulowań i standardów w obszarze finansowym, zmniejszającą się rolą banków centralnych, płynnymi kursami walutowymi, funkcjonowaniem Europejskiego Systemu Walutowego (ERM) i wspólnej waluty euro, dominacją na tynkach finansowych instrumentów finansowych w postaci instrumentów pochodnych. W warunkach globalizacji rynków' finansowych maleje lub wnęcz zanika ich ograniczenie do rynków narodowych czy poszczególnych obszarów gospodarczych. Narodowe rynki finansowe upodabniają się pod względem stosowanych instrumentów finansowych. Sytuacja ta doprowadziła do ogromnej przewagi operacji czysto finansowych (często spekulacyjnych) nad operacjami finansującymi transakcje towarowe czy inwestycje. Ocenia się, że operacje czysto finansowe stanowią około 90% wszystkich operacji finansowych w skali globalnej.
W międzynarodowym systemie finansowym podstawowe znaczenie mają międzynarodowe rynki finansowe, które są podstawowym.. źródlem_zagranicznyclr_ funduszy. Do najważniejszych międzynarodowych centrów finansowych należy: Nowy Jork, Londyn, Tokio, Paryż, Frankfurt nad Menem oraz Hongkong.
Międzynarodowy system finansowy obejmuje rynki pieniężne, kapitałowe i walutowe. Każdy z nich charakteryzuje się wykorzystaniem innych instrumentów finansowych. I tak możemy mówić o międzynarodowym rynku eurowalutowym (eurowaluta to każda wymienialna waluta, np. dolar USA, funt brytyjski, jen japoński, frank szwajcarski, euro) kredytów średnio- i długoterminowych (rynek międzybankowy), międzynarodowym rynku akcji, międzynarodowym rynku obligacji i rynku instrumentów pochodnych.
Największy wąrływ na brak stabilności międzynarodowego systemu finansowe- . go ma stosowanie instrumentów pochodnych w celach spekulacyjnych i zabezpieczających - transakcje futures i fonrnrd, opcje, swapy, warranty.
Sytuacja na międzynarodowym rynku finansowym powoduje niestabilność kursów walutowych, które są szczególnie ważne w gospodarce rynkowej - powoduje to trudności z oceną stopnia konkurencyjności gospodarek narodowych względem -gospodarki światowej i konieczność interwencji na rynkach walutowych. Skuteczność tych interwencji jest coraz mniejsza - spadają możliwości interwencji banków
centralnych ze względu na działania spekulacyjne na międzynarodowych iynl •> finansowych.
Obecnie, w skali globalnej, brak jest prób uregulowania międzynaro systemu finansowego.
Powyższe uwagi pozwalają postawić kilka istotnych wniosków:
1) międzynarodowy system finansowy znajduje się w permanentnej deslalub
2) system ten funkcjonuje w oderwaniu od rzeczywistych operacji go:.|ni.r czych,
3) podstawowe znaczenie mają spekulacyjne przepływy kapitałów,
4) wzrasta ryzyko związane z operacjami dokonywanymi w tym systemie
5) ogromny wpływ na kształtowanie się międzynarodowego systemu limu> wego mają czołowe postacie ze świata finansów, polityki, bankowośn, I > poracji,
6) pogłębia się proces akumulacji kapitału.
TEST PRAWDA/FAŁSZ
1. Wartość towarów przejawia się pośrednio w ilości innych towarów.
2. Kurs walutowy' to stosunek wymiany różnych towarów na waluty narodm >
3. Na międzynarodowym rynku finansowym funkcjonują różne instrunu ni, ■ nansowe, nie tylko pieniądz.
4. Bimetalizm to okres funkcjonowania różnych metali jako pieniądza.
5. Dematerializacja pieniądza nastąpiła w ramach systemu pieniądza papierów i-
6. Podstawy teoretyczne systemu pieniądza papierowego stworzył M. Fricdumii —7r-System Bretton Woods funkcjonował do 1990 roku.
8. Płynny kurs walutowy oznacza brak stałego punktu odniesienia dla cm wu narodowych.
9. Globalizacja to proces zwiększania się wzajemnych zależności pomiędzy h njti.
10. Fala dekady chciwości to lata 20. XX wieku.
11. Współcześnie na rynkach finansowych dominują instrumenty pochodi ir
12. Eurowaluty to wyłącznie euro.
13. Instrumenty pochodne to m.in. akcje.
14. Międzynarodowy system finansowy jest regulowany przez różne iiislyln. i zasięgu światowym.
15. Banki centralne mają nieograniczone możliwości interwencji na rynkach towych.
16. Międzynarodowy Fundusz Walutowy odgrywa dominującą rolę w miyil ,t rodowym systemie finansowym.
17. ERM to europejski system walutowy.
18. Polska jest uczestnikiem ERM.
19. Została ustalona data wprowadzenia waluty euro w Polsce.
20. System pieniądza papierowego funkcjonuje od 1971 roku.