zamiast odwołania przysługuje wniosek o pooowne rozpatrzenie sprawy. Regulowana jest przepisami prawa materialnego lub ustrojowego,
□ miejscowa - określa terytorialny zasięg działania danego organu. Wynika z norm ustrojowych lub materialnych. Właściwość miejscową ustala się na podstawie miejsca zamieszkania (lub siedziby) strony w kraju, a jeżeli takiego miejsca nie ma - według miejsca pobytu strony w kraju albo według ostatniego miejsca zamieszkania lub pobytu strony w kraju. Wyjątki:
• dla nieruchomości - według miejsca jej położenia, a jeżeli leży ona na obszarze więcej niż jednego organu - orzekanie należy do organu, aa którego obszarze znajduje się największa część nieruchomości,
• dla zakładów pracy - według miejsca, w którym zakład jest lub ma być prowadzony.
Reguły posiłkowe - jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej, sprawę rozstrzyga organ właściwy dla miejsca zdarzenia powodującego wszczęcie postępowania, a jeżeli takie miejsce nie zostanie ustalooe - organ właściwy dla dzielnicy Warszawa - Centrum.
Organy administrujące mają obowiązek przestrzegać z urzędu swojej właściwości. Skutkiem naruszenia przepisów o właściwości jest nieważność wydanej decyzji
Sporem kompetencyjnym (o właściwość) jest taka sytuacja prawna, w której zachodzi rozbieżność poglądów co do zakresu działania organów. Rozbieżność ta powinna byc usunięta za pomocą podjętych w tym kierunku środków prawnych. Spór kompetencyjny to nie jest typowy spór o prawo, ale wątpliwość co do tego, który organ jest właściwy w sprawie.
Przyczyny sporów kompetencyjnych: o w sferze legislacji:
■S niedokładne unormowanie właściwości organów,
S użycie zwrotów wieloznacznych,
□ leżące po stronie organów:
y organ podejmuje działania nie należące do jego kompetencji,
S organ niewłaściwie interpretuje prawo,
^ organ działa rutynowo, bez rozeznania w zmianach przepisów, a inne:
działania osób trzecich (np. wprowadzenie organu w błąd), y pojawienie się sytuacji, której prawo nie przewiduje.
Podział sporów kompetencyjnych:
+ według kryterium podmiotowego:
♦ zewnętrzne - między organami administracji publicznej, a sądami powszechnymi,
♦ wewnętrzne - między organami administracji publicznej.
M
Podmioty postępowania administracyjnego mają pełne prawa procesowe (zespół uprawnień i obowiązków). Podmioty obligatoryjne (bez nich postępowanie nic może zaistnieć):
• organ prowadzący postępowanie,
• strona (lub strony) postępowania.
Podmioty fakultatywne (podmioty na prawach strony):
• organizacja społeczna,
• prokurator, *
• Rzecznik Praw Obywatelskich.
Mają zróżnicowane uprawnienia i obowiązki w zależności od tego, jaką rolę pełnią w postępowaniu.
Uczestnicy postępowania administracyjnego - mają pojedyncze obowiązki i uprawnienia w postępowaniu. Co do zasady postępowanie bez nich jest prawidłowe. Uczestnikami postępowania administracyjnego są:
• świadkowie,
• biegli,
• osoby trzecie (np. przedstawiające przedmiot oględzin),
• osoby zainteresowane.
Zdolność organu administrującego do podejmowania czynności procesowych w postępowaniu administracyjnym wynika z :
> kompetencji ogólnej - zdolności prawnej organu do prowadzenia orzecznictwa w danym układzie postępowania,
> kompetencji szczególnej - zdolności prawnej organu do załatwienia konkretnej sprawy w danym układzie postępowania.
Właściwość:
o rzeczowa (resortowa) - do załatwiania określonej kategorii spraw, regulowana jest przeważnie przepisami prawa materialnego,
o instancyjna - określa, który organ jest właściwy do załatwienia sprawy w pierwszej instancji, a który do rozpatrzenia złożonych środków zaskarżenia. Zazwyczaj jest to organ wyższego stopnia wobec organu, który wydał decyzję w pierwszej instancji. Odwołania od decyzji organów jednostek samorządu terytorialnego rozpatruje Samorządowe Kolegium Odwoławcze. Odwołania od decyzji urzędu skarbowego rozpatruje izba skarbowa, a od decyzji izby skarbowej - Minister Finansów. Jeżeli brak jest odpowiedniego organu wyższego stopnia (np. decyzję wydał minister)
10