W pompach wirowych organem roboczym jest obracający się wraz z walem wirnik. Powoduje on zwiększenie krętu lub krążenia cieczy przepływającej przez wnętrze wirnika. Pompy wirowe dzieli się na:
— krętne, w których następuje zwiększanie krętu,
— krążeniowe, w których zwiększeniu ulega krążenie przepływającej cieczy.
Zarówno pierwsze, jak i drugie są powszechnie stosowane w siłowniach okrętowych.
Zasada działania krętnych pomp wirowych szkicowo przedstawiona jest na rysunku 3.1.
Łopatki 1 wirnika 2, obracającego się z prędkością n obrotów na jednostkę czasu wraz z wałem 3, wywierają napór na ciecz (przyjmuje się, że cały kadłub pompy został uprzednio zalany tą cieczą) i powodują jej przepływ w kanałach międzyłopatkowych od strony ssawnej do tłocznej (na rys. 3.1 — ruch w kierunku promieniowym od osi obrotu wirnika ku jego obwodowi). W czasie tego ruchu napór łopatek powoduje wzrost ciśnienia cieczy po stronie napierającej (czynnej łopatek), przy jednoczesnym spadku ciśnienia po stronie biernej łopatek.
Jeżeli ciśnienie po stronie biernej łopatki spadnie poniżej ciśnienia, jakie działa na powierzchnię zasysanej cieczy w zbiorniku 4 o wartości Ah odpowiadającą sumie oporów przepływu przez rurociąg ssawny i wysokości zasysania (w przybliżeniu wzniesienie osi pompy ponad zwierciadło cieczy w zbiorniku 4) następuje zjawisko zasysania cieczy przez wirnik, podobne do zjawiska zasysania przez posuwający się tłok w pompie tłokowej.
W wirowych pompach krętnych — w odróżnieniu od pomp wyporo-
103