skanuj0002

1

1

•    kwasy humusowe w postaci wolnej i związanej:

a)    kwasy huminowe właściwe i ulminowe,

b)    fulwokwasy (kwas krenowy i apokrenowy);

•    huminy i ulminy (połączenia organiczno-mineralne).

Bituminy jest to mieszanina smół, wosków oraz różnych węglowodorów, które można wyekstrahować z gleby mieszaniną alkoholowo-benzenową.

Kwasy huminowe właściwe są to wielocząsteczkowe związki o złożonej budowie strukturalnej. Zbudowane są z pierścieni cyklicznych i heterocyklicznych. W pierścieniach tych występują łańcuchy boczne alifatyczne. Kwasy huminowe zawierają takie grupy funkcyjne, jak karboksylowe -COOH, hydroksylowe -OH, metoksylowe -OCH3 i inne. Kwasy huminowe właściwe mają szaroczarną barwę, są stosunkowo słabo zdyspergowane i łatwo ulegają koagulacji pod wpływem elektrolitów. Stanowią one składową część próchnicy takich gleb, jak czamoziemy, czarne ziemie, rędziny i gleby torfowe torfowisk niskich oraz w mniejszej ilości występują w pozostałych glebach. Rozpuszczają się głównie w ługach.

Kwasy ulminowe, zwane inaczej kwasami huminowymi brunatnymi, zbliżone są właściwościami do kwasów huminowych właściwych, ale dyspergują one nieco łatwiej w wodzie, wykazują silniejszy charakter kwasowy, mniejszy ciężar cząsteczkowy i kolor brunatny. Występują w próchnicy gleb brunatnych, bielicowych i kwaśnych gleb torfowych. Rozpuszczają się w ługach i w odróżnieniu od właściwych kwasów huminowych - również w alkoholu.

Fulwokwasy (kwas krenowy i apokrenowy) jest to grapa różnorodnych, ale stosunkowo niskocząsteczkowych związków, z których część wykazuje wyraźny charakter kwasowy. W skład fulwokwasów wchodzą: wielkocząsteczkowe związki zawierające aminokwasy i substancje redukujące, węglowodany i glikozydy, poliu-ronidy oraz właściwe kwasy fulwowe o budowie cyklicznej, zawierające boczne łańcuchy alifatyczne oraz takie grapy funkcyjne, jak karboksylowe, hydroksylowe, metoksylowe i inne. Fulwokwasy, w odróżnieniu od kwasów huminowych, mają mniejszy ciężar cząsteczkowy, trudniej koagulują i łatwo rozpuszczają się w wodzie oraz kwasach mineralnych. Podobnie zachowują się ich sole: Ca, Mg²⁺, Na⁺, HNą , Fe²⁺, Fe³⁺ i Al³⁺. Ze względu na dużą rozpuszczalność fulwokwasów oraz ich soli i połączeń kompleksowych z Fe i Al oraz łatwość przenikania w głąb profilu z wodami przesiąkającymi odgrywają one dużą rolę w procesie bielicowania gleb. Fulwokwasy oęaz ich sole stanowią część składową próchnicy wszystkich gleb, lecz najwięcej występuje ich w próchnicy gleb bielicowych, pseudobielicowych, brunatnych wyługowanych i brunatnych kwaśnych.

Huminy i ulminy są pochodnymi kwasów huminowych i ulminowych, które pod wpływem różnych czynników fizycznych i chemicznych uległy daleko idącym zmianom. Huminy i ulminy są stosunkowo trwale związane z częścią mineralną

- 66 -

i