16791 skanuj008001

Kwasy chbrowcowt(1111X0,. Kwasy HCIO, i HBrO, istnieją w roztworze, natomiast HIO, występuje jako biała substancja stała. Trwałość kwasów 11X0, rośnie więc ze wzrostem Jiczby atomowej. Wszystkie te kwasy są silnymi utlenia* czarni i mocnymi kwasami. HIO, można otrzymać przez utlenienie jodu dymiącym kwasem azotowym. Chlorany są stosowane do wyrobu ogni sztucznych i zapałek, a chloran sodu jest skutecznym herbicydem. Chlorany można otrzymać przez działanie chloru na wodorotlenki lub elektrolizę gorących roztworów chlorków. Prawdopodobnie utworzony początkowo w tej reakcji podchloryn reaguje dalej

6NitOH + 30, - NaOO, + SNaCI + 3H,0 2HOC1 + OCI -OO,- + 2H* + 2CT

Termiczny rozkład chloranów i bromianów jest reakcją złożoną, nie wyjaśnioną całkowicie. KCIO, może ulegać rozkładowi w dwojaki sposób, zależnie od temperatury

2KOO, -• 2KO + 30,

Otrzymany tą znaną metodą tlen często zawiera ślady chloru. Zn(CIO,)₂ rozkłada się na tlenek cynku, tlen i chlor

2701(00,), - 27jiO + 20, + 50,

KCIO, rozkłada się w niższej temperaturze w obecności takich katalizatorów jak MnO,. KCIO, może również dysproporcjonować tworząc nadchloran i chlorek

4KOOj - 3KCK), + KO

Chlorany mogą wybuchać w wyniku ogrzewania lub zetknięcia z substancjami łatwo ulegającymi utlenieniu, np. ze związkami organicznymi lub siarką Chlorany są znacznie lepiej rozpuszczalne niż. bromiany i jodany.

Kwasy chloruwcoweflll) 11X0,. Kwasy: nadchlorowy i nadjodowy i ich sole są dobrze znane. Ostatnio otrzymano nadbromiany w wyniku działania silnych utleniaczy, np. XcP, lub K,. albo przez elektrolizę bromianów. Kwas nadchlorowy HCIO* to jeden z najmocniejszych kwasów i silny utleniacz, wybuchający w zetknięciu z materią organiczną, a niekiedy samorzutnie. Handlowy 70-procenlowy HCIO, jest zbliżony składem do dwuhydratu. Można go otrzymać w wyniku reakcji NH₄C10₄ z rozcieńczonym kwasem azotowym lub NaCI0₄ ze stężonym kwasem solnym. Na('l()₄ otrzymuje się przez elektrolizę wodnego roztworu NaClO,, stosując gładkie elektrody platynowe, które powodują wysokie nadnapięcie tlenu zapobiegające elektrolizie wody

NaOO, + 11,0    NaCT0₄ + H,

Nadchlorany (z wyjątkiem nadchloranów potasu, rubidu. cezu i amonu) są dobrze rozpuszczalne; nicrozpuszczalność KC10₄ wykorzystuje się do wykrywania potasu w analizie jakościowej. Nadchloran magnezu jest substancją silnie higroskopijną, stosowaną jako środek osuszający, zwany anhydronem. Jon nadchloranowy m« budowę tetracdryczną.

Jon CIO, wykazuje tylko bardzo słabą tendencję do tworzenia kompleksów z jonami metali; zc względu na to stosuje się nadchlorany do przeprowadzenia reakcji / udziałem jonów metali licz ryzyka powstawania niepożądanych kompleksów.

Kwasowi nad jodowemu przypisuje się zwykle wzór IIIO, 2H.O lub 11,10,, Otrzymuje się po wprowadzając chlor do roztworu jodu w NaOH. Na utworzoną w taki sposób sól Na,H,IO_h działa się AgNO, otrzymując Ag,IO«.. z którego w wyniku działania chloru i wody i odparowania ze stężonym ll_aS0₄ powstaje H_sI0₄. Kwas ten. ogrzewany, traci winię, polimeryzuje i tworzy izopolikwas. W wyniku dals/cgo ogrzewania następuje dalsza utrata wody. a potem utrata tlenu i powstaje kwas jodowy

2H,IO_k

l«n t~‘

HIC - iu.o

KOC

-11,0

2HIO* -^.21110, 4 O, ««i»    i»»

•KlkOi.»7

Roztwory kwasu nadjodowegO są stosowane do wyznaczania struktury związków organicznych metodą degradacji, gdyż IIIO. powoduje rozszczepienie 1.2-glikoli

RCliOtR -» UCHO • RCHO

I I

Ol IOH

5.5.10. /.wiązki między halogenom- (odnośniki 49 i 50)

Związki te można podzielić na cztery typy (tabl. 5.20)

Tablica 5.20

A\	AX,	AX,	AX,
(II
Bf 1	CIF,	RrF,
BiCI	UrK,		tr,
ICI	tictj,
IBr

f Związki międ/yhalogcnowc można otrzymać przez bezpośrednią syntezę z pierwiastków lub w wyniku działaniu (luorowca na niższy związek międzyhalogenowy powstający produkt zależy od warunków reakcji

Cl. 4 F, (równe objęndci)—^x,< • 2(11 Cl, t JF, (nadmiar I ,) ^,x" .2(11 .

I, I Cl,..„,| litości równomolowe) * 2ICI , I, 4 K'l,„.„„ (nadnnar <‘1,l

Hi, i rr, (ro/ciciiczony a/oleml OBiF,

Hr, l SF,(n.nlimar F,) •2RrK₅

Związki międzyhatogenowe nic zawierają nigdy więcej niż. dwa różne fluorowcc.

275