stolarstwo1

148

szeroki, aby obie płaszczyzny pod kątom schodzące się mógł przykryć, oblepia się z wierzchu papierem, i przykleja się najprzód na jednej ścianie rogu; przyczem pozostała część forneru nad tęż ścianę wystaje.,: Następnie przy tym kancie podcina się forner, za pomocą osobnej w drzewo oprawnej piłki fornerowćj (n. kippsage), lub stosownego nożyka (n. kippeuen), w ten sposób, aby utworzona trójkątna szpara przez całą szerokość forneru, aż prawie do zewnętrznego papieru sięgała, a w końcu przegina się sterczący forner, na posmarowaną klejem drugą ścianę kąta, i na nićj stosownie kleszczami się umacnia.

Przy postępowaniu takićin, papier i pozostała skórka drzewa na kancie, nie pozwalają na wystąpienie kleju przez spojenie narożne, przyczem otrzymujemy róg ostry, i jednakową tkankę włókien ze ścianą mający. Papier oblepiający forner, zmywa się po należytem wyschnięciu kleju ciepłą wodą.

c) Fornerowanie powierzchni krzywych.—Fornery zwykłej grubości nie dają się dostatecznie wyginać bez popękania; przed użyciem więc ich, do fornerowania powierzchni krzywych, potrzeba je ścienić do tego stopnia, aby się według potrzeby wyginać dały. W tym celu nakleja się forner stroną nazebioną na deskę mydłem nasmarowaną; następnie hebluje się aż do grubości karty do grania, i z wierzchu wygładza należycie skrobaczką , o czem szczególniej pamiętać należy przy fornerowaniu małych krzywizn żłobiastych, których po zafornerowaniu już wygładzić nie można, a w końcu papierem zwyczajnym się okleja, i przez ogrzanie od deski oddziela, co przy nasmarowaniu jćj mydłem łatwo następuje. Tak przygotowany forner oczyszcza się z kleju, przykłada się na ślepe drzewo klejem nasmarowane, i przyciska się do niego, za pomocą stosownej do krzywizny dopasowanej okładki. Okładka w tym przypadku musi być dokładnie, lecz odwrotnie, podług krzywizny ślepego drzewa wyrobioną. Gdzie z powodu kształtu przedmiotów, użycie stosownie wyrżniętej okładki byłoby niemożliwćm, służyć może worek napełniony gorącym piaskiem, który za pomocą prostej deski kleszczami przyciska się do drzewa.

W każdym razie, przy fornerowaniu tego rodzaju potrzeba kleszcze ostrożnie i nie zaprędko przyciągać, aby forner nie popękał. Małe pęknięcia forneru hie szkodzą, gdyż się po naciśnięciu okładki same zamykają, a papier na wypadnięcie kawałków nie pozwala. W razie potrzeby, można forner przed naklejeniem rozmiękczyć w wodzie gorącćj. Nazębiać ślepego, drzewa krzywych powierzchni nie można, z powodu ich kształtu, nadaje im się tylko, o ile możności, chropowatość pilnikiem.

Foruerowanie powierzchni krzywych tuk jest żmudne, i dużo czasu wymaga, że wszelkie drobniejsze części gzemsów łatwićj jest z pełnego drzewa wyrobić , aniżeli-fornerować.

d) Fornerowanle przedmiotów okrągłych, jak kolumny, walce i t. p. — Przy fornerowaniu przedmiotów okrągłych, forner otacza je naokoło; dlatego w tym razie żadnej okładki użyć niemożna, i do przyciśnięcia forneru służy silne obwinięcie konopnemi pasami. Dokonywa się to obwinięcie za pomocą prostego przyrządu do fornerowania (n. Jurnirmanchine, fr. mar/due a pluijuer), którego skład jest następujący: Dwa pionowe słupy utkwione są w podwalinie, 4 do 5 stóp od siebie odlegle, i połączone z sobą raz u góry, drugi raz w trzeciej części wysokości swej od podstawy, poprzcczncmi tramikami. Pomiędzy temi słupami osadza się przedmiot, który mamy fornerować, i obraca się za pomocą korby w nim utkwionej. Równolegle z przedmiotem, osadzony jest nad nim między wyżćj wspomnia-nemi słupami drewniany wał, obracający się na swej osi z wiel-kićm tarciem. Na wale tym z lewej strony okręcona jest mocna taśma czyli gurta, która od prawego końca spada ku przedmiotowi, i przybija się do niego gwoździami. Obracając korbą przedmiot w maszynie osadzony, nawija się na nim taśma, ku lewej stronie stopniowo odkręcana zwału, zostając zawsze w silnćm naprężeniu. Chcąc odkręcić taśmę, wsadza się korba na czop w wale osadzony, i obraca się go w odwrotnym kierunku.

Fornery, podług potrzeby, przyrzynają się, nazębiają i ście-niają wyżćj podanemi sposobami; następnie z zewnętrznej strony moczą się one i oblepiają paskami papieru, a stroną wewnętrzną trzymają się przy ogniu z wiórów, w skutek czego na wewnątrz wklęsło się wyginają.

Fornery tak przygotowane obwijają się naokoło ślepego drzewa, w maszynie osadzonego i klejem nasmarowanego, przytrzymują się na nim tymczasowo sznurkami, a w końcu powyżej opisanym sposobem taśmą mocno się przyciskają, aż dopóki klej zupełnie nie wyschnie. ” Szerokość "forneru daje się umyślnie cokolwiek większa od obwodu oklejanego przedmiotu, przez co przy spojeniu brzeg jeden forneru na drugi zachodzi. Po wyschnięciu kleju, spojenie otwiera się przez ogrzanie żelazem, do krawieckiego żelaza podobnem; następnie odcina się wystający brzeg forneru ostrym nożem, i przedmiot znów się taśmą w maszynie obwi-ja, aby się spojenie zamknęło. Spojenie to w ten sposób zrobione, jest ścisłe i mało widoczne.

Przy wszystkich rodzajach fornerowania wydarzają się małe uchybienia, które muszą być naprawione, zanim dalsza robota się rozpocznie. Uchybienia te mogą być rozmaite, a ważniejsze z nich