Str 144

w postaci wykresów, tablic i wzorów. Przy projektowaniu kanalizacji deszczowej znajomość takiej zależności jest niezbędna, aby określić wielkość miarodajnego przepływu. Dla obszaru Polski związek między natężeniem deszczu a czasem jego trwania ustalił Różański w postaci krzywej, która jest obwiednią zbioru punktów obserwacji natężenia deszczu. Przy projektowaniu częściej jednak korzysta się ze wzorów empirycznych, np. Lambora, który ustalił dla Polski zależność maksymalnego natężenia deszczu /_max w funkcji czasu jego trwania:

f_max = —-— + c [mm/min],    (9.5)

“ (f + bf

gdzie: t    — czas trwania deszczu [min],

a, b,c,n — współczynniki regionalne.

Lambor określił wartości tych współczynników dla Polski środkowej, Śląska, Małopolski, Pojezierza Mazurskiego, Karpat i Podgórza Karpackiego.

Dla obszaru całego kraju wzór przyjmuje postać:

Anax ⁼ —- 1,44 [mm/min].    (9.6)

^max (t + 3,5)^{0,39    1    J}

Wzór Lambora określa maksymalne natężenie deszczu bez powiązania tej wielkości z prawdopodobieństwem wystąpienia takiego deszczu. Nie wiadomo więc, jak często może się on pojawić. Z tego względu poszukuje się zależności między maksymalnym natężeniem deszczu, czasem jego trwania a prawdopodobieństwem jego wystąpienia. Przykładem takiej zależności jest wzór Wołoszyna, który został opracowany na podstawie szeregu obserwacji pluwio-graficznych dokonanych na terenie Wrocławia:

I_p =    + c_p [mm/min],    (⁹-⁷>

gdzie: I_p — natężenie deszczu o prawdopodobieństwie p, t — czas trwania deszczu [min],

a_p, c_p - współczynniki zależne od prawdopodobieństwa wystąpienia deszczu.

Dla deszczu o prawdopodobieństwie 1% wzór powyższy przyjmuje postać

I =    +0,0424 [mm/min].    (9.8)

t + 4

9.3. ODPŁYW

Woda, która odpływa korytami rzek, dostaje się do nich drogą powierzchniową i podziemną. Jest to zarówno woda z opadów deszczu, jak również powstała z topnienia śniegu. W przypadku płynięcia wody bezpośrednio po powierzchni terenu mówi się o spływie powierzchniowym. Spływ powicrzch-

144