IMG10

354 • Tinia

rzeźba A. Canovy Tezeusz jako pogromca Minotaura (ok. 1781-1783, prywatna kolekcja, Londyn). Patrz także Aka-mas, Androgeos, byk maratoński, Delias, Delos, Demo-fon, Edyp, Feaks, Filomela, Fyllis, Hekale, Hyllos, Kastor i Polideukes, Kerkyon, Laodike, Lykomedes, Medea, Peri-fetes, Sinis, Skiron.

Tinia, etruski bóg piorunów. Odpowiednik greckiego —»Zeusa i rzymskiego -»Jowisza. Z boginią Uni i -> Minerwą tworzył triadę etruskich bóstw, na wzór której powstała później rzymska triada: Jowisz, -> Junona i Minerwa.

Titios, Tityos, syn -»Zeusa i córki Orchomenosa, Elary (inna wersja podaje, że była ona córką —> Minyasa), -» gigant. Podczas swoich narodzin T. wyłonił się z ziemi, w której głębi Zeus ukrył spodziewającą się dziecka Elarę, obawiając się zazdrości Hery. Gdy Latona urodziła —> Artemidę i -> Apollona, Hera wysłała przeciwko niej T., rozbudzając w nim pragnienie zadania Latonie gwałtu. Zapobiegł temu Zeus, porażając T. gromem i pogrążając w piekielnych czeluściach, gdzie dwa węże (w innych wersjach: orty) pożerają jego wciąż odradzającą się wątrobę, która według starożytnych była ośrodkiem żądzy i niepohamowanych instynktów. Kolejna wersja tej legendy mówi, że Latonę obroniło jej dwoje dzieci, Artemida i Apollo, przeszywając T. strzałami. W Eubei zlokalizowana była grota, w której oddawano cześć T. • Wizerunek T. pozostał na malowidłach wazowych, m.in. na kraterze (naczyniu do

Gwałt na Latonie dokonany przez Tltiosa

Toas • 355

mieszania wina z wodą) z V w. Apollo, Latona i Titios zdeponowanym w Luwrze. Patrz także Tartar.

Titonos, syn trojańskiego króla —> Laomedonta i córki boga--rzeki -> Skamandra Strymo. Mąż -> Eos (‘jutrzenka’), z którą miat dwóch synów: Emationa i —> Memnona. Eos wyprosiła dla niego nieśmiertelność, zapominając prosić boga, by zapewnił mu wieczną młodość, na skutek czego T. starzał się z dnia na dzień, kurczył się coraz bardziej, aż Eos zmuszona była umieścić go w koszyku (w innym wariancie mitu Eos zamknęła T. w komnacie swego pałacu). Następnie zamieniła go w świerszcza, ponieważ pozostał po nim jedynie skrzeczący głos. Jego imienia używano wtedy, kiedy określano czyjąś starość, mówiono „stary jak Titonos". • Niewiele jego starożytnych wizerunków pozostało w muzeach.

Tlepolemos, syn —»Heraklesa i Astyoche, król rodyjski. Homer w —> Iliadzie wymienia Aktora jako ojca Astyoche.

T. wraz ze swym stryjecznym dziadkiem, Likymniosem (przyrodnim bratem -» Alkmeny), i jego dziećmi otrzymali zgodę mieszkańców —»Argos na osiedlenie się w tym mieście. Gdy Likymnios zginął przez przypadek od uderzenia pałką (przeznaczoną dla niewolnika), które zadał mu T, krewni zmarłego zmusili zabójcę do opuszczenia Argos. Uciekł więc z żoną Polykso na wyspę —> Rodos, gdzie założył trzy miasta: Kamejros, Lindos oraz lalysos. T odnajdujemy wśród zalotników —»Heleny. Wyruszył na wojnę przeciwko —> Troi na czele dziewięciu okrętów, władzę nad Rodos pozostawiając Polykso. Zabił go —»Sarpedon.

Toas, ¹ imię rozpowszechnione wśród Greków. Znamy T., syna —» Dionizosa i —»Ariadny (według innej wersji ojcem T. był —> Tereus), który urodził się na wyspie Lemnos (na Morzu Egejskim). Król miasta Myrina, nazwanego tak na cześć jego żony Myriny, z którą miał córkę —> Hypsipyle (znana z mitu o —» Argonautach). Gdy na skutek przekleństwa —»Afrodyty mieszkanki Lemnos postanowiły zamordować wszystkich mężczyzn za ich niewierność, córka uratowała T., dopłynął on do —» Taurydy (choć inne przekazy wymieniają wyspy Sikinos i Chios). Gdy ucieczkę króla ujawniono, mieszkanki wyspy sprzedały Hypsipyle w niewolę królowi —» Likurgowi z Nemei. ² Inny T. to syn —> Jazona i Hypsipyle, bliźniaczy brat Euneosa (zaginiona tragedia Eurypidesa nosiła tytuł Hypsipyle). ³ Wnuk —»Syzyfa również nosił to imię.⁴ Kolejny T. to król Taurydy (dziś. Krym), sprawujący władzę wtedy, gdy —> Ifigenia była tam kapłanką —» Artemidy.