Picture7 (3)

8

8.    Wszelką aparaturę uruchamia się tylko za zgodą oraz pod nadzorem prowadzącego zajęcia. Przed uruchomieniem aparatury należy zapoznać się z instrukcją jej obsługi lub stosować się do instruktażu prowadzącego.

9.    Korzystając z wagi nie wolno dopuścić do jej zanieczyszczenia ważonymi substancjami oraz do jej rozregulowania. Wszelkie operacje przy wadze muszą być wykonywane w sposób delikatny. Przed każdym ważeniem wagę należy wyzerować.

10.    W czasie pracy należy utrzymywać czystość i porządek. Po zakończonych ćwiczeniach należy dokładnie umyć używany sprzęt laboratoryjny, wyłączyć aparaturę, zakręcić gaz.

11.    Do mycia szkła laboratoryjnego należy używać detergentu oraz odpowiednich szczotek, po czym wypłukać naczynia dokładnie pod bieżącą wodą, a następnie wodą destylowaną.

12.    Każdy wypadek (skaleczenie, oparzenie) należy zgłosić prowadzącemu. Miejsce oparzone należy spłukać dokładnie zimną, bieżącą wodą, a następnie przemyć odpowiednim roztworem. Przy oparzeniu termicznym I. stopnia miejsce oparzone przemyć 70% roztworem etanolu. Przy oparzeniach chemicznych zastosować 2-3% roztwór wodorowęglanu sodu (oparzenie kwasami) lub 1-2% roztwór kwasu octowego, cytrynowego, borowego (oparzenie zasadami). Należy wiedzieć, w którym miejscu na pracowni, znajduje się apteczka.

13.    Stężonych roztworów (kwasów, ługów itp.) nie wolno wylewać do zlewu, tylko do specjalnych pojemników, a opróżnione naczynia należy przepłukać pod bieżącą wodą. Odpady stałe (bibuła filtracyjna, zapałki, szkło) należy wyrzucać do odpowiednich pojemników.

14.    Należy wiedzieć, w którym miejscu w pracowni znajduje się sprzęt do gaszenia pożaru (gaśnice, koce gaśnicze, pojemnik z piaskiem) oraz znać zasady ich użycia.

15.    W laboratorium obowiązuje zakaz palenia, spożywania posiłków oraz żucia gumy.

L

1. ROZTWORY

1.1. Uwagi wstępne

Roztwór jest mieszaniną składającą się co najmniej z dwóch składników: fazy rozproszonej oraz ośrodka rozpraszającego, będącego składnikiem występującym w nadmiarze. Właściwości roztworu różnią się znacznie od właściwości jego składników |3-5, 8, 12].

W zależności od wielkości cząsteczek (cząstek) substancji rozproszonej w roztworze wyróżnia się następujące układy:

-    homogeniczne, którymi są roztwory właściwe (rzeczywiste) - średnice cząsteczek obu faz, rozproszonej i rozpraszającej, są w przybliżeniu równe, mniejsze od 1 nm;

-    heterogeniczne o rozdrobnieniu makroskopowym, czyli roztwory koloidalne i zawiesiny, w których średnica cząstek substancji rozproszonej jest większa od średnicy cząsteczek fazy rozpraszającej.

W roztworach koloidalnych średnica cząstek substancji rozproszonej wynosi 1-100 nm. Przykładami koloidów są roztwory białka i skrobi w wodzie, mleko, emulsja oleju w wodzie. W zawiesinie średnica cząstek fazy rozproszonej jest większa od 100 nm, np. mieszanina wody i piasku.

Ze względu na stan skupienia roztwory można podzielić na:

-    stałe, do których należą stopy, np. mosiądz - roztwór cynku w miedzi,

-    ciekłe, w których rozpuszczalnikiem jest ciecz, natomiast substancją rozpuszczoną może być gaz, ciecz lub ciało stałe,

-    gazowe, czyli mieszaniny gazów, np. powietrze.

W praktyce laboratoryjnej często mamy do czynienia z roztworami właściwymi, które stanowią układ homogeniczny, czyli mieszaninę jednorodną fizycznie. Roztwór właściwy R powstaje w procesie rozpuszczania składników roztworu, czyli fazy rozproszonej (substancji rozpuszczonej) S i fazy rozpraszającej (rozpuszczalnika) A:

R = S + A.

Przyjmuje się, że rozpuszczalnikiem jest składnik, który przeważa ilościowo w układzie (wyjątkiem jest np. 96% roztwór H₂S0₄) i jego stan skupienia jest