38
H,S + 2K+ + 2 OH" -* + S2- + H20,
H2S + 2 OH" -* S2- + H20.
3. Mocny kwas + słaba zasada, np.:
H2S04 + 2NH4OH -» (NH4),S04 + 2HzO, siarczan (VI) amonu 2H+ + S©2- + 2 NH4OH — 2 NH j + S©2' + 2 H20,
2H+ + 2NH4OH -» 2NH* + 2HzO.
4. Słaby kwas + słaba zasada, np.:
H2CO, + 2NH4OH — (NH4)2C03 + 2 H20, węglan amonu H2C03 +2 NH4OH 2NH4++ CO2- + 2H20.
W podanych przykładach reakcji zobojętnienia produktami tych reakcji były sole obojętne, powstające w efekcie całkowitego zobojętnienia. W przypadku gdy ilości któregoś z substratów nie zapewniają zobojętnienia całkowitego, wówczas powstają wodorosole - przy nadmiarze kwasu (niedomiarze wodorotlenku) albo hydroksosole - przy nadmiarze wodorotlenku (niedomiarze kwasu).
W przykładowej reakcji: wodorotlenek glinu + kwas fosforowy (V), w zależności od stosunku molowego substratów, powstają różne sole kwaśne lub zasadowe (po stronie produktów reakcji podano nazwy powstających soli):
1. Reakcje powstawania wodorosoli (soli kwaśnych):
Al(OH)3 + 3 H3P04 -* A1(H2P04)3 + 3 H20, diwodorofosforan (V) glinu Al(OH)3 + 3 H3P04 -» Al3+ + 3 H,PO- + 3 H20;
2AI(OH)3 +3 H3P04 -* A12(HP04)3 + 6H20, wodorofosforan (V) glinu 2AI(OH)3 + 3 H3P04 — 2 Al3+ + 3 HPO2" + 6H20.
2. Reakcje powstawania hydroksosoli (soli zasadowych):
3AI(OH)3 + H3P04 — |A1(0H)2|3P04 + 3 H20, fosforan (V) dihydroksoglinu 3AI(OH)3 + H3P04 3 [Al(OH)2l+ + PO3' + 3 H20;
3AI(OH)3 + 2H3P04 — |A1(0H)J3(P04)2 + 6HzO, fosforan (V) hydroksoglinu 3Al(OH)3 + 2H3P04 ->• 3 IA1(0H)|2+ + 2P03' + 6H2Q.
Roztwory soli w reakcji z wodą ulegają reakcji hydrolizy, czego efektem jest różna wartość pH tych roztworów w zależności od typu hydrolizy. W wyniku reakcji jonów danej soli z wodą obserwuje się odczyn roztworu kwaśny, zasadowy lub obojętny |4, 5|. Hydrolizie ulegają sole:
- mocnych kwasów i słabych zasad - hydroliza kationowa,
- słabych kwasów i mocnych zasad - hydroliza anionowa,
- słabych kwasów i słabych zasad - hydroliza kationowo-anionowa.
Reakcji hydrolizy nie ulegają sole mocnych kwasów i mocnych zasad.
Przykłady
1. Hydroliza kationowa siarczanu (VI) amonu zachodzi według równania (zapis cząsteczkowy i jonowy):
(NH4)2 S04 + 2H20 — 2NH4OH + H,S04
2 NH^ + S©f + 2 H,0 — 2NH4OH + 2 H+ + S©f
2NH4 + 2H,0 - 2NH4OH + 2H+.
Obecność w roztworze jonów wodorowych oraz niezdysocjowanych cząsteczek słabej zasady amonowej powoduje odczyn kwasowy roztworu, czyli pH < 7.
2. Hydroliza anionowa siarczanu (IV) potasu przebiega następująco:
K,S03 + 2H20 -> 2KOH + H2S03 ZK+ + SOf + 2H20 — 2d© + 2 OH" + H2S03 SOf + 2H,0 -* H2S03 + 20H-.
Obecność w roztworze jonów wodorotlenowych i niezdysocjowanych cząsteczek słabego kwasu siarkowego (IV) powoduje odczyn zasadowy roztworu, czyli pH > 7.
3. Hydroliza kationowo-anionowa azotanu (III) amonu zachodzi według równania:
NH4N02 + H20 — NH4OH + HN02 NHj + NO- + H20 — NH4OH + HN02.
Obecność w roztworze niezdysocjowanych cząsteczek słabego kwasu azotowego (III) oraz słabej zasady amonowej powoduje odczyn roztworu obojętny, czyli pH = 7. W praktyce stężenie takiego roztworu jest słabo kwasowe lub słabo