skanuj0003 (86)

46 2. Koncepcje teoretyczne bliskie idei turystyki zrównoważonej

kiem indywidualnych decyzji ludzkich i polega na bezpośredniej styczności turystów z walorami turystycznymi i mieszkańcami odwiedzanych miejsc. Po drugie, turystyka może być traktowana jako spotkanie kultur: kultury reprezentowanej przez turystów i kultury mieszkańców odwiedzanego miejsca. Po trzecie, na ogól wpływ turystyki można w pierwszej kolejności dostrzec w miejscu odwiedzanym przez turystów. Zwłaszcza ta ostatnia cecha turystyki sprawia, że można ją traktować jako istotny czynnik aktywizujący lokalną gospodarkę i jako środek służący podwyższeniu poziomu życia mieszkańców [Wysocka 1992], a więc jako czynnik służący rozwojowi lokalnemu.

Ogólny mechanizm rozwoju lokalnego za sprawą pojawienia się i rozwoju na danym obszarze turystyki można prześledzić korzystając z modelu procesu kumulatywnej przyczynowości G. Myrdala [1957], który jest również nazywany modelem okrężnej i kumulatywnej przyczynowości (ang. circular and cumulative causatioń). Do modelu tego nawiązuje schemat przedstawiony na rycinie 5.

Zasadniczym jego elementem są inwestycje turystyczne, które pojawiają się na danym obszarze głównie ze względu na występowanie na nim odpowiednich atrakcji turystycznych. Ich pojawienie się ma istotny wpływ na wzrost zatrudnienia, a tym samym na podniesienie się dochodów mieszkańców. Inwestycje turystyczne (np. powstanie hotelu) powodują również wzrost inwestycji w innych działach gospodarki lokalnej, np. w handlu, gastronomii, transporcie. Nowe inwestycje w innych działach gospodarki są również wynikiem wzrostu zatrudnienia i dochodów ludności. Dotyczy to np. rozwoju budownictwa. Jednocześnie mają one istotny wpływ na poszerzenie się rynku pracy. Ponadto inwestycje turystyczne przyczyniają się do zwiększenia się dochodów lokalnych budżetów publicznych - głównie przez podatki od nieruchomości i różne opłaty. Zwiększone dochody budżetów publicznych są również wynikiem wyższych podatków od dochodów osobistych pracowników sektora turystycznego, jak również ogólnego rozwoju lokalnej gospodarki. Z kolei większe dochody budżetów publicznych pociągają za sobą rozwój inwestycji w innych niż turystyka działach gospodarki lokalnej (np. rozwój transportu czy wspomnianego budownictwa). Zarówno wzrost zatrudnienia na lokalnym rynku pracy i związane z tym wyższe dochody ludności, jak i rozwój całej gospodarki stają się powodem wzrostu wydatków na konsumpcję. Z jednej strony powoduje ona ożywienie różnych działów lokalnej gospodarki, a z drugiej strony ma odzwierciedlenie w wyższej jakości życia. Wyższa jakość życia - rozumiana nie tylko jako kategoria ekonomiczna, ale również jako społeczno-kulturowa - sprawia, że dany obszar (miasto, gmina) staje się atrakcyjny dla turystów oraz dla potencjalnych inwestorów. Mogą to być zarówno inwestorzy działający w sektorze turystycznym, jak i w innych działach gospodarki. W tym miejscu warto jednak poświęcić nieco więcej uwagi samym turystom. Część z nich może nadal odwiedzać dany obszar z powodów rekreacyjnych, ale inni mogą przybywać w związku z prowadzonymi interesami (ang. business tourism), odwiedzać sklepy itp. Pojawienie się tych nowych kategorii turystów ma na ogół pozytywny wpływ na dalszy rozwój gospodarki lokalnej, ale nie zawsze jest korzystne dla pierwotnych zasobów turystycznych danego obszaru (tych które w pierwszej fazie opisanego cyklu zadecydowały o pojawieniu się inwestycji turystycznych). W przedstawionym na rycinie 5 schemacie, etapem końcowym fazy J” (po której następuje faza