Zdjęcie0203 (2)

b)    Z uw dojrzałości}} szkolni) około 7 roku życia zaczyna się * poczittkach wieku szkolnego gwałtowny, samorzutny rozwój warstwy psychologiczny, w której inteligencja jako umysłowa zdolność przystosowuje się do nowych zadań w szkole, jak tez nowych warunków życiowych, praktycznych i poznawczych W związku z tym zainteresowania wychowanka skierowują się na zewnątrz ku przyrodzie i technice, obserwacja zjawiska potęguje uwagę dowolną, a rozwijnjące się po-prawne myślenie przyczynowe kształtuje zdolności poznawcze, które powodują, że dotychczas rozwinięte funkcje uczuciowe i wolitywne, dą-zemowe zaczynają podlegać kierownictwu czynników intelektualnych Następuje więc wszechstronne ukształtowanie psychiki jednostki, która rozwija się juz me pod wpływem czynników fizykochemicznych pokarmu. powietrza itp.. lecz pod wpływem czynników fenomenologicznych, to znaczy takich zjawisk działających na zmysły (czyli fenomenów wzrokowych, słuchowych, węchowych, dotykowych Ud.). które według Pawiowa jako sygnały 1 układu analizatorów zmysłowych dają znać o tym, co dzieje się w otaczającej rzeczywistości i niosą n sobą logiczne znaczenie rozumiane przez odbiór w świadomości przy pomocy mowy jako II układu sygnalizacyjnego, zawierającego pojęciowe sygnały sygnałów zmysłowych W związku z. tym wpływy wychowawcze rozwijające warstwę psychiczną tworzą aę z przezyó i doświadczeń, z obserwacji, z nauki szkolnej, rozmów, oglądanych filmów czy obrazów Stąd specjalne znaczenie dla ustalenia cech charakterystycznych psychiki wychowanka mają krajobrazy (gónki. morski, lesisty itp.), wycieczki krajoznawcze i podróże odbywane po swieae. a przede wszystkim wygląd lokalny rodzinnej łub zamieszkiwane) wai czy wielkiego miasta Dlatego też psychika dziecka wiejskiego rożni się jakościowo od psychiki dziecka miejskiego Dziecko wiejskie jest mniej ełokwentne i mało obyli i różnorodnością zjawisk miasta, za to staje Mę bardziej skoncentrowane wewnętrznie, a me rozproszone na zewnątrz, znając głębie) z doświadczenia życic przyrody zmieniającej się w jednostajnym rytmie pór roku. Dojrzała psychika w trakcie rozwoju kształcenia szkolnego i ćwiczenia inteligencji włącza się w ..mądrość" gatunku człowieka, który jako homo saptnts wynajduje pomysłowo narzędzia i środki do zaspokojenia swych potrzeb zyaowych. opanowuje w tym celu icchmu nie przyrodę, by wygodniej żyć łub sprytnie urządzać uę w życiu.

c)    W trzecim okresie dorastania, zw iązanym z procesem dojrzewania płciowego w warstwie biologicznej, rodzi ttę spontaniczne s/ukame

wychowanka kontaklu z rówieśnikami, zainteresowania inną /jawiają się nastawienia międzyludzkie, kierowane sympatią. ;_V|3/nią i miłością do innych ludzi Rozpoczyna się wówczas właś-samorzutny proces uspołecznienia się wychowanka w trakcie \,zivoju nowego podłoża społecznego i warstwy socjologicznej. Wyra-_m tego jest początkowe tworzenie band dziecięcych dla wspólnej obawy* potem paczek rówieśników dla zwierzeń i szukania uznania pito członka grupy szkolnej kolegów, drużyny harcerskiej czy futbolowej Zaczyna się wtedy pogłębiać zrozumienie dla potrzeb współ-_/vaj z innymi w rodzinie, w klasie szkolnej, w organizacji młodzieżowej wyniku rozwoju warstwy socjologicznej kształtuje się osoba społeczna wychowanka, ponieważ człowiek z natury swej jest anunal sociaJe. zwierzęciem społecznym, jak to określił Arystoteles Na osobę społeczną składa się szereg ról spełnianych w rodzime (op dobrego syna. pomocnika matki), w szkole (pilny uczeń), w kręgu rówieśników („równy" kolega) itp. wraz z ich obowiązkami i nabywanymi prawami *i do stania się pełnoprawnym członkiem grupy rodzinnej, narodowej, obywatelskiej. Rozwój warstwy socjologicznej wymaga odrębnych wpływów wychowawczych, które płyną z różnych form współżycia (demokratycznego lub autokratycznego), stosunków społecznych miedzy jednostkami i grupami (np. przywództwa, zwolennictwa, pomocy, opieki, walki up.). zwyczajów i obyczajów (pozdrowienia, tytuły, od-mski. symbole), instytucji społecznych (urzędy, organizacje) Dojrzała jednostka pod względem społecznym włącza się stopniowo w coraz umie grupy społeczne, począwszy od rodziny (dawniej rodu), parafii, kościoła, grupy zawodowej, samorządowej, narodu i państwa aż do obywatelstwa świata w sprawach międzynarodowych i politycznych.

di Kiedy ukształtowana w zarysie osoba społeczna będzie dalej się rozwijać i dojrzewać w warstwie socjologicznej, to w wieku młodzieńczym nadbudowuje się nad nią nowa warstwa kuluirologiczna (łub kulturotwórcza). Wyraża się ona w spontanicznym uczuleniu jednostki na wartości zawarte w wytworach (artefektach) kultury wyższej, jak sztuka (poezja, muzyka, plastyka, nauka, filozofia, technika, prawo, polityka czy moralność i religia). Zależnie od rozbudzonych zainteresowań kulturalnych, od zamiłowań, uzdolnień i talentów rozpoczyna się pogoń za wrażeniami estetycznymi przy przeżywaniu i przyswajaniu sobie podobających się jednostce wartości kulturowych. W ren sposób początkowo wyrasta kulturalny odbiorca, konsument sztuki lub innej

599