IMGS82

Rozwój tjzyct/m

przed urazami. Około 4—5 roku życia zjawisko to zanika.

Od około 5 roku życia notuje się silny rozrost stopy. Znacznie się ona wydłuża, poszerza i podwyższa. Jest to

przejaw wzmacniania się układu kostno-mięśniowego^ Dziecko 6—7-Jetnie powinno Już posiadać na śladzie stopy j charakterystyczne wydrążenia. Jak z tego wynika, okres 3—7 łat jest dla stopy etapem intensywnych zmian w bu* dowie i z tego względu wymaga specjalnej uwagi i sto-* sowania zasad profilaktyki (patrz str. 221).

. Objawami niepokojącymi dotyczącymi postawy ciała] mogą być w okresie przedszkolnym: kolana znacznie!

.**• #*vf

Zdjęcia rentgenowskie i łled stopy dziecka 2- I 6-let niego.

koślawe (w kształcie litery X) lub znacznie szpotawe (w kształcie litery O), wygięcie kręgosłupa ku bokom (skoliozy), asymetryczne ułożenie barków, łopatek lub miednicy, znaczne wystawanie łopatek, znaczne wysunięcie głowy do przodu u dziecka 5—7-letniego, nierówne umięśnienie strony prawej i lewej, płaskostopie (duży ślad stopy bez wydrążeń) u dziecka 5—7-letniego. Na ogół jednak wody postawy w wieku przedszkolnym wy* stępują rzadko I u dziecka zdrowego, które w pełni korzysta z uprawnień swego wieku, posiadającego wystarczająco dużo ruchu, przebywającego w higienicznych warunkach nie zachodzi obawa odchyleń od prawidłowe) postawy.

Czynnikami, które wpływają ujemnie na formowanie się postawy w wieku 3—7 lat są przede wszystkim wady w odżywianiu, nadmierne obciążanie dziecka (m.in. pracą), niektóre schorzenia, wady wrodzone czy nabyte oraz pewne złe nawyki.

Nieprawidłowości w odżywianiu polegać mogę nie tylko na złym jakościowo zestawie potraw, ale I na ich ilości. Dziecko ma normalnie w tym okresie duży wystający brzuszek. Podawanie mu zbyt wielkich porcji jedzenia dodatkowo jeszcze brzuch powiększa I obciąża, co przy słabych stosunkowo powłokach brzusznych może wywołać pogłębienie lordozy lędźwiowej i pochylenie miednicy. Mówiąc o nadmiernym obciążaniu dziecka mamy na myśli przede wszystkim nieprawidłowości w dozowaniu dziecku zajęć ruchowych. Nie należy zmuszać dziecka w tym okresie ani do zbyt długotrwałych spece rów. ani do siedzącego trybu Zycie (bardzo szkodliwe jest dla dziecka wysiadywanie przed telewizorem), do zajmowania się jednym typem zająć, do noszenia dużych ciężarów, do ciężkiej fizycznej pracy. Dziecko w tym określę samoistnie niejako reguluje sobie wymiar I charakter zajęć. Zdrowe dziecko samo doskonale czuje, ile potrzebę mu ruchu i kiedy ma go dosyć. Dlatego też tak ważne