Image113 (2)

To warto wiedzieć

LCD pozostaną w urządzeniach, gdzie wystarczy ekran o skromniejszych rozmiarach. Postąp dokonany w kilku ostatnich latach skory go wal le wyobrażenia. Spektakularnym przykładem jest zaprezentowany publicznie prawie rok temu, pokazany na fotografii 13, telewizor firmy SHARP AQUOS LC-65 Anibiente z ekranem LCD o przekątnej 65 cali. Przekątna ekranu wynosi więc 164cm.

Na drugim biegunie są małe kolorowe wyświetlacze LCD o przekątnej kilku centymetrów, powszechnie stosowane w telefonach komórkowych, kamerach (fotografia 14 - Panasonic PV-GS120 z 2,5-calowym wyświetlaczem) i cyfrowych aparatach fotograficznych. Fotografia 15 pokazuje telefon Nokia N90 z ekranem głównym o rozdzielczości 352 x 416 pikseli, mający 262144 odcieni. Produkowane są też jeszcze mniejsze przetworniki LCD o przekątnej ekranu poniżej 1 cala, znajdujące zastosowanie w wyświetlaczach nagłownych HMD (Head Mounted Display), a także w projektorach i telewizorach projekcyjnych. Fotografia 16 pokazuje hełm pilota wykorzystujący takie wyświetlacze.

Technologia oparta na ciekłych kryształach może wyglądać na wyjątkowo tajemniczą, na co ma też wpływ nazwa, w każdym razie postęp dokonany w ciągu ostatnich lat robi ogromne wrażenie. Wprawdzie coraz więcej mówi się o płaskich wyświetlaczach OLED, jednak na razie technologia OLED jest jeszcze w powijakach, a technologia LCD osiągnęła wysoki stopień rozwoju i niewątpliwie będzie odgrywać dużą rolę, przynajmniej w ciągu najbliższych lat.

Historia

Warto przypomnieć, żc o ile lampa katodowa CRT jest znana i wykorzystywana od ponad 100 lat (wynalazek Karla Brauna z roku 1897), o tyle ciekłe kryształy są praktycznie wykorzystywane od roku 1973, kiedy to pojawił się pierwszy kalkulator z prymitywnym wyświetlaczem LCD. Niemniej ciekłe kryształy zostały odkryte dużo wcześniej.

Austriacki botanik Friedrich Reinitzcr już w roku 1888 odkrył dziwne właściwości benzoesanu cholesterolu, w którym stwierdził dwa punkty topnienia. Zawiadomił o swoim odkryciu niemieckiego fizyka Otto Lehmanna, który znalazł około 100 substancji o podobnych właściwościach i który opisując ich właściwości, używał określenia ..żywe kryształy”, potem „ciekle kryształy”.

Okazało się, że niektóre substancje, oprócz trzech znanych stanów' skupienia (gaz, ciecz, ciało stałe), mają w pewnych warunkach czwarty stan o dziwnych właściwościach (me-zofaza). Mechanicznie jest to niewątpliwie ciecz, ale w przeciwieństwie do cieczy ma właściwości optyczne kryształu. Jest to więc ciekły kryształ - liąuid crystal, w skrócie LC.

Przez dziesięciolecia ciekłe kryształy pozostawały nieznaczącą ciekawostką przeznaczo ną dla wąskiej grupki naukowców. Juz w roku 1904 substancja o właściwościach ciekłego kryształu występowała w ofercie chemicznej firmy Merck (która to firma do dziś odgrywa ważną rolę w produkcji substancji czynnych do wyświetlaczy LCD). Przez kilkadziesiąt lat nikomu się jednak nie śniło, jak bardzo te osohliwc substancje wpłyną na rozwój techni ki.

W pewnym momencie pojawiło się marze nic skonstruowania płaskiego telewizora kolorowego, i co ciekawe, było to zaskakująco dawno. Warto pamiętać, żc kolorowa telewizja pojawiła się w Ameryce w latach 50., a już na początku la; 60. David Samoff, szeflaborator-iów RCA (Radio Corporation of America), podobno pytał współpracujących wynalazców

64 Sierpień2005 Elektronika dla Wszystkich