Image156 (3)

■ Szkoła Konstruktorów

- Szkoła Konstruktorów klasa II

©u ®a mace

W EdW 2/2006 przedstawiony był schemat, już dawno przysłany przez jednego z „mniej młodych" Czytelników F.dW. Proponuje on zamianę przebiegu sieci energetycznej 50Hz na przebieg zmienny o częstotliwości 100Hz. Układ jest pokazany na rysunku A.

Rys. A

kondensator elektrolłtyrj-ny, przenoszący składową przAmłarną a odcinający składową stałą

Zwiększenie częstotliwości pozwala na zmniejszenie rozmiarów rdzenia transformatora i nieprzypadkowo w instalacjach lotni czy cli ud dawna wykorzystywano przebieg zmienny 400Hz Według Autora przebieg o częstotliwości 501 iz jest prostowany dwu połówko wn za pomocą mostka Mi, co daje prze bieg pulsujący o częstotliwości J 00Hz Składowa zmienna tego przebiegu tętniącego przepływu przez kondensator Cl i przez uzwojenie transformatora Tr2. Kondensator C2 poprawia kształt przebiegu i na wyjściu występuje niemal czysta sinusoida o częstotliwości 100Hz.

Idea jest interesująca, jednak realizacja jest nieprawidłowa. Jeden z najmłodszych uczestników słusznie napisał: Moim zdaniem układ nie mu szansy poprawnego działania, ponieważ zaraz po podłączeniu zasilania prąd piy nący przez mostek Mi i uzwojenie pierwotne Tr2 naładuje kondensator Cl do napięcia u wartości ok. 150-155 V. Kondensator ten nie ma jednak możliwości rozładowania się, co powoduje, te przez Tr2 nie będzie płynął żaden prąd poza występującym zaraz po włą czeniu prądem ładowania kondensatora. Aby układ działał, należałoby dodać obwód rozła dowujący Cł. W każdym razie nie może to być sam rezystor, bo będzie się na nim wydzielało

zbyt dużo ciepła. (...)

Niektórzy zaproponowali poprawienie układu przez zwarcie kondensatora Cl. Owszem, to umożliwi przepływ prądu przez uzwojenie transformatora Tr2, ale będzie to prąd stały z niezbyt dużą składową zmienna, a więc Tri pracowałby niemal w warunkach zwarcia, co też nic jest do przyjęcia. Nie ma więc prostego sposobu realizacji zaproponowanej interesującej idei.

Drobne upominki za rozwiązanie zadania Co tu nie gra? numer 120 otrzymują;

Michał Olejniczak - Łódź.

Maciej Rutkowski - Latoszck,

Bartosz Gąsowski - Szczecin.

Zadanie 125

Na rysunku B pokazany jest schemat układu czujnika podczerwieni. Oto fragmenty opisu: kale podczerwone, emitowane przez diodę /RED. odbijają się od jakiegoś przedmiotu i trafiają do czujnika, który umieszczony jest tuż przy nadawczej diodzie. (...) Generator jest niestety potrzebny, aby wytworzyć odpowiednią częstotliwość dia odbiornika, jakim jest HFD3033 (D3). Rezystor R3 chroni oczywiście diody nadawcze, a rezystor R2 - bazę

tranzystora TI. Aby czujnik dał sygnał dźwiękowy, że jesteśmy blisko jakiegoś obiektu, napięcie między odbiornikiem D3 a rezystorem R5 musi być powyżej 0,9 V Tyle wyznaczają rezystory R? i Rb, które pracują wraz z D3,R5,R6,R9 i (J2A jako wzmacniacz różnicowy. Krótkie wyjaśnienie do czego służy': Na wyjściu wzmacniacza panuje napięcie równe różnicy napięcia panującego na jego „plusie" i „minusie ’ czyli na wyjściu nie będzie napięcia, dopóki na jego „minusie" nie będzie napięcia powyżej 0,9V. Po co to? Gdybyśmy użyli do tego zwykłego tranzystora, to jego działanie byłoby zależne od potrzebnego napięcia na jego pełne otwarcie. Niestety produkowane tranzystory mają te napięcia różne, dlatego wykorzystałem wzmacniacz operacyjny, aby nie było różnic pomiędzy braćmi mojego urządzenia a nim samym. Należy tutaj dodać że wzmocnienie wzmacniacza U2A wynosi I0x i jest wyznaczone przez rezystory R9 i R6. Potencjometrem R5 ustalamy przy jakiej odległości czupuk reaguje, a rezystor R4 chroni diodę odbiorczą przed nadm iernym    pi *ądern

(czyli na chłopski rozum przed spaleniem). Idąc dalej: a więc gdy napięcie na ,,plusie " U2A będzie wynosić powyżej 0,9V, to zostanie odetkany tranzystor T2, który łączy> na swoich zaciskach generator zbudowany na U2B i wzmacniacz wraz z głośnikiem zbudowanym na elementach T3, T4, C3 i Gł. Należałoby jeszcze pomówić o R14, który ogranicza prąd dla wzmacniaczy, D2 i RI5, które sygnalizują jednocześnie bliskość obiektu oraz R13 i C2 które wyznaczają częstotliwość dźwięku głośnika. (..)

Jak zwykle pytanie brzmi:

Co tu nie gra?

Tym razem szczególnie proszę o możliwie zwięzłe i krótkie odpowiedzi. Kartki, listy i e-maile oznaczcie dopiskiem ISieGral25 i nadeślijcie w terminie 60 dni od ukazania się tego numeru EdW. Autorzy najlepszych odpow iedzi otrzymają upominki.

Piotr Górecki

W Lipiec 2006 Elektronika dla Wszystkich