img050

7. Przygotowanie krowy do porodu i przyjęcie porodu.

Okres cielności samic kończy się porodem - procesem wydalenia z organizmu matki płodu dojrzałego do samodzielnego życia oraz zapoczątkowaniem laktacji Prawidłowy przebieg porodu i okresu poporodowego u krów jest odzwierciedleniem równowagi immunologicznej i metabolicznej ich organizmu.

Przygotowanie samicy do porodu Na dwa tygodnie przed zbliżającym się porodem krowę przeprowadzić do porodówki i zmienić sposób jej żywienia Samicom wysokocielnym należy ograniczyć w diecie udział pasz objętościwych i treściwych, a zwiększyć ilość siana i podawać pójło składające się z letniej wody otrąb pszennych i siemienia lnianego. W chwili ocielenia krowa musi być dobrze odżywiona, aby w rozpoczynającej się laktacji mogła wykazać swój potencjał produkcyjny.

Oznaki zbliżającego się porodu dotyczą:

wymienia - gruczoł mlekowy u jałówek cielnych znacznie się powiększa od połowy ciąży, u wieloródek na 2-4 tygodnie przed porodem, wymię i strzyki są napięte, krótko przed porodem pojawia się siara (colostrum)\

-    sromu - ze szpary sromowej wycieka szklisty, ciągliwy śluz. srom znacznie się powiększa, jest on wilgotny i obrzmiały.

-    więzadel krzyżowo-miedniczych - więzadła te na 24-48 godz. przed porodem ulegają bardzo silnemu rozluźnieniu, co łatwo stwierdzić po zagłębieniach występujących po obu stronach ogona oraz wysklepieniach kości krzyżowej i guzów kulszowych;

-    umięśnienia miednicy i brzucha - efektem zwiotczenia więzadeł krzyżowo--miedniczych jest opuszczenie się powłok brzusznych (zapadnięcie brzucha i boków), przez co wysklepiają się zebra i wyrostki poprzeczne kręgów lędźwiowych i kości krzyżowej;

zachowania się samicy - przed i w trakcie porodu krowa wykazuje niepokój, charakterystycznie unosi ogon na okresy 2-3 min na około 2 godz. przed po- I kazaniem się pęcherza płodowego, na przemian kładzie się i wstaje itp Okres okołoporodowy i pomoc przy cieleniu się samic. Normalnym porodem nazywamy taki. który przebiega samorzutnie lub najwyżej przy użyciu 1-2 ludzi, a wyparcie płodu nie jest połączone z krwawieniem lub uszkodzeniem dróg rodnych Poród jest powiązany z szeregiem połączonych ze sobą mechanizmów fizjologicznych, które obejmują:

-    zwiotczenie i rozwarcie szyjki macicznej, aktywację mięśni macicy, zmianę położenia i ułożenia płodu (6-12 godz.).

-    wypieranie płodu (0.5-6 godz ),

-    wydalenie łożyska (0,5-8 godz ).

-    powrót macicy do normy (2-4 tyg. po porodzie).

Prawidłowy poród przebiega pomyślnie, gdy płód jest normalnej wielkości, a długa jego oś biegnie równolegle do osi długiej ciała matki Poród rozpoczyna się, gdy krowa zacznie przeć i ukazuje się pęcherz płodowy rozwierający szyjkę macicy. Skurcze macicy powodują wzrost ciśnienia w pęcherzu płodowym, dzięki !

u/omu zaczyna się on wciskać wraz z zawartymi w mm wodami płodowymi do kunrtu i światła szyjki macicy Następuje rotacja płodu, rozprostowanie kończyn przednich i główki Pęcherza nie należy rozrywać, pęknie sam Skurcze macicy wypierają płód - jeśli poród odbywa się normalnie (rys. 19). pojawiają się przedni* raciczki kończyn cielęcia z ułożoną na nich główką (ułożenie grzbietowe przednie) lub płód wychodzi kończynami tylnymi (ułożenie grzbietowe tylne, po-'In /wy raciczek odwrócone są ku górze). Czasami zdarza się, ze z dróg rodnych wyminie się tylko jedna nóżka Wtedy drugą trzeba ostrożnie wyciągnąć. Aby wsunąć rękę na odpowiednią głębokość, trzeba czasami cofnąć płód w kierunku M.mcy Krowa podczas porodu często oddaje kał, którym może zanieczyścić wydobywający się płód. Stosownie do potrzeb należy obmywać srom i zanie-■ /yr./czone części płodu. np. 1% roztworem Chloraminy, co zapobiega zainfekowaniu dróg rodnych rodzącej samicy.

Rys. 19. Prawidłowe ułożenie płodu: a - poród główkowy, b - poród pośladkowy

.leżeli istnieją wskazania do udzielenia pomocy w porodzie przez ‘pociąganie płodu”, to użyteczny jest "przyrząd do wycieleń", np firmy Alfa Laval, lub czyste linki porodowe zakładane na kończyny powyżej stawów pęcinowych (na każdą nogę inna linka) cielęcia Na wolne końce linek zakłada się drążki, pociąga się je ińwnot/eśme lub na przemian (przy dużych płodach) zgodnie z rytmem skurczów porodowych (co kilka minut) w kierunku do siebie i na dół Podczas przechodzeni.) główki przez pochwę i srom ochrania się krocze przez spychanie go oburącz . wynurzającej się główki Czasami należy zastosować specjalny żel poślizgowy Vomgel ułatwiający opuszczenie przez noworodka dróg rodnych matki Rozwiązanie trudnych porodów wymaga pomocy lekarza weterynarii.

Przyczynami zaburzeń w przebiegu porodu mogą być: wady organizmu rodzącej krowy (wąski kanał kostny ograniczający drogi porodowe, niedostatecznie rozwarta szyjka maciczna, słabe skurcze macicy wypierające płód),

wady płodu (za duży płód, nieprawidłowe ułożenie, płody bliźniacze lub po-t workowate).

ot