IMG13

adopted by an editor as (in his opinion) most nearly representing the author’8 original work; a book or edition containing this [...]

2. The very words and sentences as originally written — w przeciwieństwie do przekładu, komentarza, przypisów itp.^{1 2 3 4 5}

A teraz włoski Dizionario Enciclopedico Italiano (Roma 1961). W artykule Testo czytamy, co następuje:

n contenuto d uno scritto o d’uno stampato, ossia Tlnsieme delle parole che com-pagnano, considerate non solo nel loro significato ma anche nella forma precisa eon cui si leggono nel manoscritto o nell’edizione a cui ci si referisce ⁶.

Natomiast w dziedzinie filologii: „si considera in particolare il modo eon cui un’opera d stata tramandata, le condizioni del manoscritto o della stampa, le lezioni dei singoli passi” ⁷.

Zajrzyjmy wreszcie do słowników rosyjskich. Stary Tojikobuu Cżioeapb Dala (wyd. 2 z r. 1882) wysuwa na czoło znaczenie słowa jako oryginału, jako autentycznej, dosłownej mowy pisarza, na drugim miejscu wymienia tekst jako podkład słowny do muzyki. Najnowszy zaś, czterotomowy Cjioeapb pyccKOzo subtica (t. 4, wyd. w r. 1961) daje znów cztery znaczenia, z których drugie i trzecie są korelatywne (w przeciwieństwie do komentarza lub muzyki), czwarte jest terminem drukarskim, na pierwszym miejscu zaś umieszczono następującą definicję:

ABTOpCKOC COMlweHHC JI/IH BblCKa3bIB3HHe, a TaiOKC C<t>HUHajn>Hbltt AOKyMeHT, aKT, BOCnpo-u3Bcneme m uhcłmc hjih b neuaTH ⁸.

Poprzestańmy na zacytowanym tu materiale. Ilustruje on dostatecznie potoczny sens i jego odcienie, jaki ogół ludzi, u nas i nie u nas, wiąże ze słowem tekst. Od niepamiętnych czasów go używamy, a o analizę tak fundamentalnego pojęcia nikt się jeszcze nie postarał. W niedawno wydanym dzidę D. S. Lichaczewa o tekstologii ta luka w dotychczasowej teorii literatury została zdecydowanie podkreślona. W rozdziale III tej ksiąz-

14

1

*    „1. Wysłowienie czegoś napisanego lub wydrukowanego; struktura wytworzo

2

na przez słowa w ich ustalonej kolejności; rzeczywiste słowa, zwroty, zdąjiia tak; jak

3

zostały napisane; wysłowienie przy jęte przez edytora, jakie — wedle jego przekonania — najwierniej odtwarza oryginalne, dzieło autora; książka lub wydanie to zawierające...

4

2. Autentyczne słowa i zdania tak, jak zostały napisane w oryginale w przeciwieństwie do przekładu, komentarza, przypisów Itp.”

5

„Zawartość czegoś napisanego lub drukowanego, czyli zespół słów, które sobie towarzyszą, rozpatrywanych nie tylko pod względem ich znaczenia, ale także ze stanowiska dokładnego kształtu tak, jak się je czyta w rękopisie lub w wydaniu, na podstawie którego je przekazujemy”.

6

odtworzenie na piśmie lub w druku".

7

•    „Rozważą się w szczególności sposób, w jaki określane dzido zostało przekazane, okoliczności powstania rękopisu lub druku, odczytanie poszczególnych miejsc”.

8

„Piśmienna lub ustna wypowiedź autora, a także urzędowy dokument, akt,