.narodowego Dnia Dziecka. Podstawowymi środkami mogły być w tym wypadku tylko: obraz, literatura, piosenka, taniec oraz odtwarzanie przeżyć i doświadczeń w działalności plastycznej.
Celem tych działań było rozszerzenie wiadomości dzieci o życiu lucfczi innych narodów lub ras, budzenie zainteresowań ich zwyczajami, rozwijanie uczuć sympatii i życzliwości dla dalekich nam ludzi. Jednym z zajęć umożliwiającym realizację powyższego tematu, a więc i celu, było oglądanie dwu serii przezroczy dla przedszkoli: Trzech Murzynków z Afryki i Wyprawa do zimnych krajów1. Powyższe przezrocza pokazują specyficzne warunki życia dzieci w klimacie gorącym i zimnym, a więc dostarczają wiadomości na ten temat, pobudzają do stawiania pytań rozszerzających te wiadomości, wzbogacają ekspresję twórczą. Jednocześnie za pomocą tego zajęcia osiągany jest taki ogólny ceł, jak umiejętność odczytywania obrazka i łączenie w logiczną całość treści kilku obrazków.
Dla pełniejszej analizy podamy jeszcze przykład z zakresu umuzykalnienia — nauka piosenki Marsz z makami2. Cel bezpośredni to przygotowanie piosenki na uroczystość 1-majową, wytworzenie atmosfery zainteresowania i radości w związku ze zbliżającym się świętem. Nauka piosenki będzie jednym zajęciem wśród wielu innych, które przeprowadzone zostaną w związku z tematem: 1 Maja w naszym przedszkolu lub 1 Maja w naszym mieście — w zależności od wieku dzieci. Temat taki będzie miał na celu budzenie zainteresowań życiem społecznym, wzbogacanie wiadomości o jego przejawach, zaangażowanie bezpośrednie w nurt tego życia, uczuciowe, wiązanie się ze społeczeństwem i krajem przez wspólne przeżywanie radości z jego osiągnięć. Jednocześnie poprzez formę zajęcia, jaką jest nauka piosenki, realizowany będzie cel ogólny, dotyczący wychowania estetycznego, rozwijania słuchu muzycznego dzieci, wrażliwości na piękno muzyki, ćwiczenia głosu, poczucia rytmu, budzenia zamiłowania do śpiewu.
Analiza przytoczonych wyżej przykładów prowadzi do stwierdzenia, że każde zajęcie w systemie pracy całościowej stanowi element szerszego tematu, przewidzianego przez program. W związku z tym zawarty w zajęciu cel szczegółowy powinien prowadzić do osiągania celów ogólnych, wynikających z treści programu i zadań stawianych przed wychowaniem przedszkolnym. Analiza ta dowodzi również, że cel każdego zajęcia zawarty jest zarówno w jego treści, jak i formie, i w tych dwu ujęciach powinien być rozpatrywany. Określając cel planowanego zajęcia określa się każdorazowo tylko cel szczegółowy, wynikający z jego treści lub specyficznej formy, ponieważ cele ogólne są jednakowe dla szeregu zajęć jednego rodza-
■zezrocaa dla przedszkoli zatwierdzone przez Ministerstwo Oświaty.
irsz z makami. Muzyka -- L. Miklaszewski, słowa — M. Terlikowska.