IMG"23 (5)

iił/ kompetencji    Traktat lizboński, wprowadzając zmiany

mtęd:v IAmj Eumpejs ką    do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Euro-

,i    członkowskimi pejskiej, definiuje po raz pierwszy podział

kompetencji między Unią a państwami członkowskimi. Ustanawia on trzy zasadnicze kategorie kompetencji: po ' pierw s/c, wyłączne kompetencje Unii Europejskiej, obejmujące dziedziny, w których jedynie Unia może stanowić prawo oraz przyjmować akty prawnie wiążące, państwa członkowskie zaś mogą to czynić wyłącznie t upoważnienia Unii łub w celu wykonania jej aktów; po drugie, kompetencje dzielone, obejmujące dziedziny, w których Unia Europejska i państwa członkowskie mogą stanowić prawo i przyjmować akty prawnie wiążące, przy czym państwa członkowskie mają realizować swoje kompetencje w zakresie, w jakim Unia nie wykonała swoich kompetencji lub postanowiła zaprzestać ich wykonywania; po trzecie, kompetencje wspierające, koordynujące i uzupełniające Unii Europejskiej, które mają charakter stymulacyjny w odniesieniu do wyłącznych kompetencji państw członkowskich. Oznacza to, że Unia może podejmować działania wspierające, koordynujące i uzupełniające wobec działalności państw członkowskich, nic przejmując jednak ich kompetencji w tych dziedzinach.

Do wyłącznych kompetencji Unii Europejskiej należą: unia celna, ustanawianie reguł konkurencji niezbędnych do funkcjonowania rynku wewnętrznego, polityka monetarna w odniesieniu do państw członkowskich należących do Unii Gospodarczej i Walutowej, wspólna polityka handlowa zachowanie morskich zasobów biologicznych w ramach wspólnej polityki rybackiej. Urna ma także wyłączną kompetencję do zawierania umów międzynarodowych w pięciu wymienionych wyżej daadzmach. Kompetencje dzielone mają obejmować zdecydowaną w tększoić polityk nie należących ani do kompetencji wyłącznych Unii Europejskiej ani do kompetencji wyłącznych państw członkowskich. Są ta mun rynek wewnętrzny, polityka społeczna (aspekty określone w TFUEk spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna, rolnictwo i rybactwo (z wyjątkiem zachowania morskich zasobów biologicznych), iaadaondho naturalne, ochrana konsumentów, transport, sieci transeuro-pąpdkra. aaMgm. wspólne problemy bezpieczeństwa w zakresie zdrowia pjkuap (aaprirty określone ar TTł IT). a także obszar wolności, be i pncnllM t MantiMaki Szczególnie zaskakujące jest włączenie